MEJOZA [gr.], redukcyjna kariokineza, redukcyjny podział, podział komórkowego jądra w wyniku którego następuje redukcja liczby chromosomów o połowę dotycząca powstających komórek względem innych komórek organizmu; ma miejsce w trakcie powstawania gamet u tkankowych zwierząt a także u roślin - w tworzeniu zarodników albo ich odpowiedników; umożliwia utrzymanie stałości zespołu chromosomów dla kolejnych pokoleń, nie dopuszcza do podwajania się liczby chromosomów przy zapłodnieniu.
Mejozę tworzą 2 kolejne sprzężone podziały jąder, przypominające mitozę, lecz chromosomy ulegają podziałowi jedynie raz. W trakcie profazy podziału mejotycznego pierwszego (właściwy redukcyjny podział) dochodzi do koniugacji chromosomów, czyli połączenia w pary homologicznych chromosomów, nazywanych biwalentami; każdy chromosom składa się z 2 chromatyd, biwalent zawiera 4 chromatydy; w kolejnej fazie podziału chromosomy rozchodzą się do biegunów podziałowego wrzeciona (nie chromatydy, tak jak w mitotycznym podziale); obydwa potomne jądra (tzw. interfazowe) dostają zatem liczbę chromosomów mniejszą o połowę niż wyjściowe jądro, zawierają jedynie po 1 chromosomie pochodzącym z każdej z par; to stanowi wyjaśnienie prawa Mendla - prawa czystości gamet; po krótkim interfazowym okresie dochodzi do drugiego mejotycznego podział. W tym etapie chromosomy każdego jądra ulegają podziałowi takiemu jak w podziale mitotycznym. Cytoplazma dzielić się może po pierwszym jądrowym podziale albo po zakończeniu każdego z nich; na skutek mejozy ostatecznie z 1 diploidalnej komórki powstają 4 haploidalne komórki. W mejozie ma miejsce także przypadkowa, niezależna segregacja chromosomów (genetyczna segregacja); jest ona wytłumaczeniem drugiego prawa Mendla dotyczącego dziedziczenia się niezależnego cech, wywołuje, łącznie z crossing-over, pojawienie się kombinacji genów nowego rodzaju (rekombinacja). Odkrycia odnośnie mejozy (koniec XIX oraz początek wieku XX) związane są głównie z nazwiskami: Th. Boveriego, W. Mayzela, Th.H. Montgomery'ego, C.D. Darlingtona, F.A. Janssensa.
