GATUNEK:
Jest zbiorem wszystkich osobników wraz z przodkami oraz potomstwem, posiadające pochodzenie wspólne i odznaczające się cechami wspólnymi uznanymi jako gatunkowe.
Osobniki danego gatunku w warunkach naturalnych krzyżują się swobodnie, wydają potomstwo płodne, przekazują mu dziedziczne charakterystyczne cechy.
Drogi powstawania nowych gatunków (czyli specjacji):
- właściwa specjacja - polega na powiększeniu się ilości gatunków poprzez wyodrębnienie się pojedynczego albo kilku gatunków z istniejącego gatunku, ten ostatni przy tym zanika albo nadal istnieje. Warunkiem przebiegu tego procesu jest wytworzenie rozrodczej izolacji pomiędzy Pod względem sposobu powstawania gatunków specjację dzieli się na:
- skokową specjację - silna nagła genetyczna zmiana prowadząca do reprodukcyjnej izolacji natychmiastowej np: wskutek poliploidyzacji
- stopniową specjację - polega na gromadzeniu się stopniowym różnic między populacjami określonego gatunku na skutek działania doboru naturalnego. Pod względem przestrzennych stosunków zachodzących podczas stopniowej specjacji wyróżnić można:
- allopatryczną specjację (geograficzną) - polega na powstawaniu gatunków z izolowanych przestrzennie populacji. Jest najczęstszym sposobem powstawania gatunków.
- sympatyczną specjację - zachodzi bez geograficznej izolacji na skutek działania doboru, który różnicuje organizmy w ramach wyjściowej populacji.
- filetyczna specjacja (filetyczna ewolucja) - dotyczy całkowitego stopniowego przekształcenia się gatunku określonego w inny.
- introgresyjna specjacja - rzadko występuje i dotyczy powstawania nowego gatunku na skutek krzyżowania się organizmów przynależnych do odrębnych dwóch gatunków istniejących nadal.
Aromorfoza - termin, który wprowadzony został przez A.N.Siewiercowa. Określa on zasadnicze ewolucyjne zmiany w funkcji i organizacji organizmów, mające uniwersalne przystosowawcze znaczenie i których skutkiem jest podwyższenie poziomu życiowych ogólnych procesów. Na skutek aromorfozy wyodrębniać się mogą nowe grupy mające wysoką taksonomiczną rangę. Przykład aromorfozy to powstawanie u kręgowców płuc albo stałocieplności u ptaków i ssaków.
Idioadaptacje - wprowadzony przez naukowca o nazwisku A.N. Siewiercowa termin określający takie ewolucyjne zmiany, które są przystosowaniem do określonych warunków życia, lecz nie doprowadzają do zmian zasadniczych budowy czy do wzmożenia życiowych ogólnych procesów. Przykład idioadaptacji to ewolucyjne zróżnicowanie budowy kończyn u ssaków, które umożliwia spełnienie różnego rodzaju funkcji.
