KOMÓRKA ROŚLINNA I KOMÓRKA ZWIERZĘCA- PORÓWNANIE

Każdy organizm żywy zbudowany jest z komórek lub komórki. Wyróżnia się organizmy jednokomórkowe i wielokomórkowe. Komórka uważana jest jako podstawowa, funkcjonalna jednostka życia. W niej przebiegają wszystkie procesy, które są niezbędne do życia.

Komórka zawiera galaretowatą substancję, w której zawieszone są wszystkie związki chemiczne i organelle komórkowe. Jest to cytoplazma. Otoczone jest ona błona komórkowo i czasami ścianą komórkową, które odgraniczają je od sąsiednich komórek.

Komórki tworzą narządy i tkanki, a te budują układy.

Komórka zbudowana jest z błon komórkowych, cytoplazmy jądra komórkowego( eukarioty), mitochondriów i wodniczek.

Wyróżnia się komórki żywe(plazmatyczne) i komórki martwe(nieplazmatyczne).

Żywe komórki przeprowadzają szereg procesów. Należą do nich: oddychanie, trawienie, wydalanie, rozmnażanie. Do żywych elementów komórkowych zalicza się: organelle: mitochondria, plastydy, jądro, cytoplazma, błony komórkowe. Do martwych elementów komórkowych zalicza się: ścianę komórkową, sok komórkowy znajdujący się w wakuolach. W skład komórki wchodzą również rybosomy, lizosomy, reticulum endoplazmatyczne.

Wspólną cechą komórki zwierzęcej i roślinnej jest to, że posiadają jądro komórkowe. Należą do eukariotów. Jądro komórkowe otoczone jest podwójną błoną komórkową.

Na świecie występują również komórki nie posiadające jądra komórkowe. Są to prokarionty. Zalicza się do nich bakterie i sinice. Bakterie należą do najmniejszych organizmów na świecie. Natomiast komórki zwierzęce i roślinne mają wielkość od 10 do 100 mm.

Komórki roślinne od komórek zwierzęcych różnią się tym, że posiadają plastydy(chloroplasty, chromoplasty i leukoplasty) i ścianę komórkową.

Do jednokomórkowców zalicza się niektóre glony, grzyby i większość pierwotniaków. U takich organizmów komórka odpowiedzialna jest za wszelkie czynności życiowe.

W jądrze komórki zwierzęcej i roślinnej znajduje się cząsteczka informacji genetycznej, czyli DNA. Wnętrze jądra wypełnia nukleoplazma. W niej wyróżnia się chromatynę( heterohromatyna i euchromatyna), jąderko i sok jądrowy, czyli kariolimfa.

Komórki roślinne i zwierzęce zdolne są do podziałów mejotycznych i mitotycznych. Podziały mejotyczne zachodzą w czasie procesów płciowych podczas produkcji gamet. Podziały mitotyczne warunkują wzrost roślin i zwierząt. Każda komórka przechodząc podział mitotyczny musi najpierw podwoić ilość DNA. Jest to tzw. replikacja, czyli powielanie macierzystych nici DNA. Dzięki temu dwie nowe komórki powstałe w wyniku podziałów mitotycznych posiadają taką samą informację genetyczną jak komórka macierzysta. W trakcie podziału, który zachodzi w jądrze, z chromatyny formują się chromosomy(profaza), które układają się w płaszczyźnie równoległej(metafaza). W anafazie oddzielane są do przeciwległych biegunów, aby w telofazie powstały dwa nowe jądra. Po podziale jądra następuje podział cytoplazmy.

Pomiędzy komórką roślinną i zwierzęcą istnieją znaczące różnice.

W komórce roślinnej występuje celulozowa ściana komórkowa. Pod nią jest błona komórkowa. Zwierzęca komórka nie posiada ściany komórkowej. Błona komórkowa jest podwójna.

Komórka roślinna posiada plastydy ( chloroplasty, chromoplasty, leukoplasty), które zawierają barwniki lub zawierają materiały zapasowe, głównie skrobię. Fotosynteza zachodzi w chloroplastach. Składa się z dwóch faz: jasnej zachodzącej w tylakoidach gran i ciemnej zachodzącej w stromie. Chloroplasty zawierają barwnik chlorofil, który pochłania cząsteczki energii słonecznej (fotony). Najwięcej chloroplastów zawierają liście.

W komórce roślinnej znajduje się jedna, duża, centralnie położona wakuola zawierająca sok komórkowy. W komórce zwierzęcej wakuole są małe i wyspecjalizowane. Wyróżnia się wodniczki tętniące odpowiedzialne za osmoregulację i wydalanie niestrawionych resztek i wodniczki trawienne. Zawierają one enzymy trawienne.

Komórka zwierzęca otoczona jest podwójną błoną białkowo- lipidową. We wnętrzu znajduje się galaretowata cytoplazma, w której znajdują się: reticulum endoplazmatyczne, aparat Golgiego, lizosomy, peroksysomy, desmosomy(połączenia międzykomórkowe)

Porównanie obu typów komórek

Główne cechy różniące oba rodzaje komórek:

• Ściana komórkowa- nadaje komórce stały kształt, zbudowana jest z celulozy. Jest u rośli, u zwierząt brak.
• Plastydy- trzy rodzaje dojrzałych plastydów: chloroplasty- zawierają chlorofil, chromoplasty- zawierają karotenoidy, leukoplasty- bezbarwne, pełnią funkcje zapasowe. Są u roślin, u zwierząt brak.
• Wakuole- zawierają sok komórkowe. U roślin jest jedna, duża. U zwierząt są mniejsze. Jest ich kilka. Są wyspecjalizowane na wodniczki pokarmowe i tętniące.

Główne cechy wspólne obu rodzajów komórek:

• Podwójna błona białkowo- lipidowa- pełni funkcje ochronne, jest półprzepuszczalna.
• Cytoplazma- wypełnia wnętrz komórki.
• Jądro komórkowe- zawiera materiał genetyczny- DNA.
• Mitochondria- przebieg procesów oddechowy: łańcuch oddechowy i cykl Crebsa.