Struktura ta jest wytworem epidermy pędu. Umożliwia ona wymianę gazową pomiędzy otoczeniem a rośliną.

Aparat szparkowy zbudowany jest z dwóch komórek, kształtem przypominających ziarna fasoli, pomiędzy nimi znajduje się szparka.

W momencie otwarcia szparki możliwe jest parowanie wody z wnętrza rośliny, jeśli wody jest zbyt dużo. Kiedy następuje niedobór wody, aparat szparkowy zamyka się a transpiracja i wymiana gazowa jest ograniczona.

Kiedy szparki są otwarte powietrze dyfunduje do komory znajdującej się pod aparatem szparkowym a stąd dostaje się do przestworów międzykomórkowych.

Aparaty szparkowe położone są u większości roślin w dolnej epidermie liścia, w górnej występują u roślin wodnych. Ich liczba na jednym milimetrze powierzchni liścia wynosi około 300- tu.

Ze względu na duże tempo wzrostu i zapotrzebowanie na tlen w epidermie młodych liści i pędów aparatów szparkowych jest najwięcej.

Znacznie mniej aparatów szparkowych obserwuje się w starszych częściach roślin, w skórce płatków, pręcikach, owocach i nasionach.

Oprócz wymienionego wcześniej aparatu zbudowanego z komórek fasolowatych mogą występować, głownie u traw, aparaty zbudowane z dwóch biszkoptowatych komórek.

Komórki te posiadają zgrubienia w obrębie ścian komórkowych i chloroplasty.

Mechanizm działania aparatu szparkowego oparty jest na zasadzie osmozy, związanej ze zmianami stężeń różnych substancji i jonów.