radziecki działacz komunistyczny, polityk, przywódca. W młodości działał w Komsomole, a w 1931 r. wstąpił do WKP(b). Z wykształcenia był inżynierem metalurgiem, ale pracował zawodowo jako aparatczyk partyjny. W czasie II wojny światowej pełnił funkcję oficera politycznego na froncie ukraińskim. W 1943 r. awansował na generała brygady. Po II wojnie światowej został sekretarzem komitetu regionalnego Zaporoża, a w 1949 r. wszedł do KC Komunistycznej Partii Ukrainy. Rok później Stalin uczynił go I sekretarzem KP Mołdawii i powierzył mu zlikwidowanie szczególnie aktywnych w tej republice ruchów niepodległościowych. Za te zasługi został w 1952 r. zastępcą szefa Głównego Zarządu Politycznego Ministerstwa Obrony. 3 lata później został I sekretarzem KC KPZR w Kazachstanie. Po XX Zjeździe KPZR zasiadł w najwyższych władzach partyjnych, a w latach 1960-64 był przewodniczącym Prezydium Rady Najwyższej KPZR. W 1964 r. został wybrany na I sekretarza KC KPZR i korzystając z okazji sięgnął po najważniejsze tytuły i urzędy w ZSRR: marszałka, przewodniczącego Rady Najwyższej ZSRR i in. Doprowadził do kolejnego zaostrzenia stosunków Wschód - Zachód. Opowiadał się za dalszym ograniczeniem suwerenności krajów satelickich ZSRR (tzw. doktryna Breżniewa), doprowadził do interwencji wojsk Układu Warszawskiego w Czechosłowacji w 1968 r., inwazji na Afganistan w 1979 r. oraz dążył (z pomocą wojsk wietnamskich i kubańskich) do skomunizowania wychodzących spod zależności kolonialnych krajów Azji i Afryki. Prowadził intensywne zbrojenia, ale jednocześnie czynił wobec Zachodu gesty sugerujące, że opowiada się za polityką odprężenia (konferencja helsińska, rozmowy z Nixonem, układ SALT II). Opowiadał się za zbrojną interwencją w Polsce mającą na celu zdławienie "Solidarności".
Jego nieodpowiedzialna polityka zagraniczna (finansowanie wojen i ruchów komunistycznych w krajach Trzeciego Świata) doprowadziła do poważnego kryzysu gospodarczego w ZSRR. Jest także odpowiedzialny za okrutne represje wobec opozycji politycznej w ZSRR.