H. Sienkiewicz Janko Muzykant, bohater główny i tytułowy; półsierota, chłopiec utalentowany muzycznie.
Wygląd: "Chudy był zawsze i opalony, z brzuchem wydętym, a zapadłymi policzkami..." - chłopiec źle wyglądał, ponieważ często był głodny. Jasne włosy opadały mu na niebieskie oczy "jakby w jakąś niezmierną dalekość wpatrzone". Latem chodził w koszuli przewiązanej krajką (kolorową szarfą) i w słomianym kapeluszu; nigdy nie miał butów.
Życiorys: Janko urodził się jako syn biednej komornicy. Ojca nie miał. Chłopiec dożył zaledwie dziesięciu lat. Zawsze był słaby i wątły, a chłosta, którą na mocy wyroku sądu wiejskiego wymierzył mu Stach, spowodowała śmierć dziecka.
Charakterystyka: "Był to chłopak nierozgarnięty bardzo i jak wiejskie dzieci przy rozmowie z ludźmi palec do gęby wkładający." Do roboty się nie przykładał, więc często dostawał lanie od matki.
"Na jedną rzecz był tylko łapczywy, to jest na granie." Jankowi wszystko grało: słuchał śpiewu ptaków, szumu drzew, szmeru traw, nawet wiatr pogwizdujący w widłach, którymi rozrzucał gnój, też był dla niego muzyką. Nocami chłopiec wymykał się pod karczmę i nasłuchiwał basetli i skrzypiec, na których tam grano. W niedzielę w kościele, gdy grały organy, Janko nie mógł powstrzymać wzruszenia. Ludzie przezwali go "muzykantem" i tak już zostało. Miał jedno, jedyne marzenie - chciał mieć skrzypce. Zrobił sobie skrzypeczki z gontu i włosa końskiego, ale nie chciały grać, tylko brzęczały cichutko. Nie śmiał nawet myśleć o tym, żeby mieć prawdziwe skrzypce na własność. Chciał jedynie dotknąć instrumentu. Żył tym marzeniem, aż pewnego dnia nie wytrzymał i zakradł się do dworu. Janko drogo za to zapłacił. Lokaj przyłapał go ze skrzypcami w ręku. Nazajutrz odbył się sąd nad chłopcem. Stójkowemu - Stachowi - polecono, by zbił Janka. Ten skatował chłopca, który zmarł po trzech dniach.
Na podstawie tej opowieści można stwierdzić, że mały bohater tej noweli na pewno był utalentowany muzycznie, miał doskonały słuch i wielką wrażliwość na dźwięk.
Rola w utworze: Bohater jest reprezentantem tych wszystkich uzdolnionych dzieci wiejskich, które z powodu braku pieniędzy i niezrozumienia ze strony otoczenia, nie mogły rozwijać swych umiejętności.