Kartka z pamiętnika

Jak napisać kartkę z pamiętnika 

Pamiętnik to forma wypowiedzi osobistej, bardzo intymnej – jak rozmowa z samym sobą, ale zapisana na kartkach papieru (albo ekranie). To opowieść o codzienności, emocjach, wydarzeniach ważnych i drobnych. Nie musi być obiektywna – wręcz przeciwnie – im bardziej subiektywna, tym lepiej oddaje „ducha chwili”. 

Pamiętniki pisano od wieków – nie tylko z potrzeby serca, ale i… obowiązku. W średniowieczu władcy i możni dokumentowali swoje działania. Z czasem forma ta przybrała bardziej osobisty charakter. W literaturze polskiej warto wspomnieć choćby „Pamiętniki” Jana Chryzostoma Paska, „Pamiętnik z powstania warszawskiego” Mirona Białoszewskiego oraz pamiętnik starego subiekta z „Lalki” Bolesława Prusa.  

Przy okazji pamiętaj, że dziennik jest osobną formą tekstu i charakteryzuje się tym, że pisany jest na bieżąco, dzień po dniu, niekiedy nawet „z godziny na godzinę” oraz rejestruje aktualne wydarzenia. Można powiedzieć, że ma charakter kronikarski, suchy, rzeczowy, a nawet drobiazgowy. Często zawiera dokładne daty, godziny, obserwacje dnia codziennego. Pamiętnik tymczasem bywa pisany z perspektywy czasu i opisuje wybrane wydarzenia. Bywa też bardziej refleksyjny i literacki. 

W szkole najczęściej spotkasz się z tzw. kartką z pamiętnika – krótkim fragmentem zapisanym z perspektywy bohatera (czasem literackiego), najczęściej w 1. osobie, w czasie przeszłym. To tekst bardzo subiektywny – ważne są tu emocje, przemyślenia i szczegóły przeżyć. Aby go napisać, musisz wyobrazić sobie, że jesteś wybraną postacią i opowiadasz o tym, co ci się wydarzyło.  

Pamiętnik nie ma rygorystycznych ram i struktury, ponieważ jest całkowicie twoja. Jeśli jednak masz napisać kartkę z pamiętnika, wcielając się w jakiegoś bohatera, wówczas pamiętaj o tym, aby opisywane zdarzenia miały porządek logiczny, a narracja prowadzona była w sposób ciekawy dla czytelnika. Oczywiście poprawność językowa również musi być zachowana! Swój wpis zacznij od podania daty i pory dnia, ewentualnie miejsca, w którym się znajdujesz. Niekiedy możesz użyć bezpośredniego zwrotu do pamiętnika (typowe dla gatunku: „Drogi pamiętniku!”). Następnie kieruj się dobrze znaną budową tekstu, która dzieli się na wstęp, rozwinięcie i zakończenie. W tym pierwszym nakreśl ogólnie, czego będzie dotyczył wpis (np. co się wydarzyło tego dnia), następnie rozwiń wskazany temat (np. opisując jakieś zdarzenie), a wreszcie podsumuj (np. „To był najlepszy/najgorszy dzień w moim życiu”).  

W swoim pamiętniku możesz z kolei pisać, o czym chcesz i w stylu, jaki lubisz, łącznie z użyciem języka potocznego. Możesz prowadzić go w zeszycie lub na komputerze. Pewnego rodzaju pamiętnikiem są współcześnie niektóre blogi. Musisz też wiedzieć, że pamiętnik jest doskonałym sposobem na doskonalenie własnego stylu pisarskiego i ćwiczenia warsztatu pod warunkiem, że prowadzisz go starannie i dbasz o poprawność językową, ortograficzną i interpunkcyjną. 

Pamiętnik jako forma wypowiedzi ma bowiem na celu: 

- kształcenie umiejętności relacjonowania wydarzeń z uwzględnieniem emocji; 

- rozwijanie wyobraźni i umiejętności wcielania się w różne role; 

- doskonalenie języka wypowiedzi osobistej. 

Warto także wspomnieć o pamiętniku w nieco innym rozumieniu, które może również znasz. Otóż pamiętnik to także notes (zazwyczaj ozdobny), w którym przyjaciele i bliscy zapisują jego właścicielowi wpis na pamiątkę. Zazwyczaj jest to krótki wierszyk lub sentencja, czasem ozdobiona rysunkiem. Po latach taki kajecik stanowi wyjątkowe źródło wspomnień o osobach, z którymi nie mamy już kontaktu, albo które zmarły.  

Zwróć uwagę na swoją narrację  

Pamiętnik piszesz dla siebie, ale przyjemniej będzie ci do niego wracać, jeśli będzie prowadzony starannie i czytelnie. Zwróć uwagę na: 

- formę wypowiedzi – to nie opowiadanie, nie list, ale zapisek. Pisz w 1. osobie (np. „Nie mogłam zasnąć. Wciąż miałam przed oczami tamten dzień…”). Pamiętnik jest twoją relacją, niekiedy pisaną z perspektywy czasu; 

- uruchom wyobraźnię – jeśli masz pisać kartkę z pamiętnika w imieniu bohatera literackiego, musisz wyobrazić sobie, że nim jesteś i żyjesz w jego realiach. Pomyśl sobie, że to ty przeżywasz wszystkie przygody i emocje opisywane w książce. Dzięki temu łatwiej będzie ci o tym pisać; 

- data i miejsce – kartka z pamiętnika zaczyna się zwykle od daty i ewentualnie miejsca (np. 12 czerwca 1944, poddasze domu w Amsterdamie). Jest to istotne z punktu widzenia porządkowania wspomnień; 

- czas przeszły – piszesz o wydarzeniu, które już się wydarzyło, zatem używaj czasu przeszłego; 

- czas teraźniejszy – możesz zechcieć napisać coś o aktualnych uczuciach i emocjach. Wówczas możesz użyć czasu teraźniejszego, odnosząc się do twojego aktualnego położenia; 

- język osobisty i obrazowy – zamiast pisać „było fajnie”, pokaż, dlaczego było fajnie. Opisz swoje myśli, dźwięki, obrazy, zapachy. Gdy postanowisz wrócić po latach do swoich zapisków, nie będziesz pamiętać, dlaczego było fajnie. Rozwijanie tego będzie nie tylko dobrym treningiem pisarskim, ale także kopalnią wspomnień w przyszłości; 

- styl pamiętnika — może być bardziej potoczny, ale nie zapominaj o poprawności językowej! 

Słowniczek pojęć  

Narracja pierwszoosobowa – opowiadanie w 1. osobie liczby pojedynczej, np. „Poszłam…”, „Zobaczyłam…”, „Poczułam...”. 

Retrospekcja – cofnięcie się do wcześniejszych wydarzeń. Bywa często wykorzystywana właśnie w pamiętnikach. 

Refleksja – przemyślenia bohatera na temat tego, co się wydarzyło, np. „Dziś wiem, że to była ważna lekcja”. 

Subiektywizm – pisanie z własnej perspektywy, z uwzględnieniem emocji i myśli. 

Przydatne zwroty  

Wprawdzie kartka z pamiętnika powinna być naturalna i oryginalna, ale niektóre zwroty mogą ci pomóc w budowaniu twojej wypowiedzi: 

„Dziś wydarzyło się coś niezwykłego...” 

„Nigdy tego nie zapomnę” 

„Wciąż czuję w sercu tamten strach/radość” 

„Muszę to z siebie wyrzucić...” 

„Czuję, że już nigdy nie będę taki sam” 

Przykład poprawnie napisanej treści