Artykuły

Machu Picchu, Troja, Prypeć... Słynne miasta, które już nie istnieją

Choć stoją w nich budynki mieszkalne, zakłady pracy, szkoły i urzędy – nikt z nich nie korzysta. W miastach-widmach nie ma bowiem żywej duszy. Miejsca, które kiedyś tętniły życiem, dzisiaj wyglądają jak z katastroficznego filmu. Co stało się z ich mieszkańcami i dlaczego nikt nie podjął się przywrócenia tych miejscowości do życia?

Machu Picchu to jeden z siedmiu cudów świata/Diego Delso/CC BY-SA 4.0

Spis treści:

Miasta, które nie istnieją
Dlaczego miasta nie przetrwały?

Miasta, które nie istnieją

Miasta, w których zostały tylko puste, niezamieszkane budynki nazywa się miastami-widmami (ang. ghost towns). Jak się okazuje, takich miejscowości jest na świecie całkiem sporo i są zlokalizowane niemal na wszystkich kontynentach! Które z nich są najbardziej znane?

Machu Picchu

Machu Picchu, uznane za jeden z siedmiu cudów świata, jest miastem absolutnie wyjątkowym. Według badaczy zostało wybudowane w XV wieku, a opuszczone zaledwie 100 lat później, około 1535 roku. Prawdopodobnie zamieszkiwało je 1000 osób. Jego władcą był Pachacuti, dziewiąty z kolei król Inków. Składało się z dwóch części: wiejskiej i miejskiej, a jego najwyższe partie przeznaczone były dla kapłanów. Miasto było cudownie wkomponowane w dziką przyrodę – zbudowane z białego granitu, tworzyło idealną harmonię z górskim otoczeniem.  

Do dziś nie wiadomo jednak, dlaczego miasto opustoszało. Jedna z hipotez mówi o ospie, która zdziesiątkowała mieszkańców Machu Picchu.

Prypeć

Prypeć to ukraińskie miasto, które przychodzi na myśl jako jedno z pierwszych opuszczonych przez człowieka i po dziś dzień pozbawionych mieszkańców. Choć było normalną, zwyczajną miejscowością – zakończyło swój żywot 26 kwietnia 1986 roku. W znajdującym się nieopodal Czarnobylu, w elektrowni wybuchł tego dnia reaktor atomowy. Skażenie terenu było tak rozległe i poważne, że z Prypeci, liczącej wówczas około 50 tysięcy mieszkańców, wysiedlono wszystkich.

Dzisiaj maksymalna moc dawki rejestrowana w Prypeci jest mniejsza niż wartość dla naturalnego występującego w wielu miejscach na świecie, zaś miasto stanowi atrakcję turystyczną.

Troja

Troja kojarzy się bezsprzecznie z wojną trojańską i „Odyseją” Homera. To starożytne miasto ma bardzo długą historię, która zawiera sporo niewiadomych. Prawda historyczna miesza się w niej z mitami, a badacze wiele dat podają jako szacunkowe. W źródłach pisanych Troja pojawia się pierwszy raz około 1400 r. p.n.e. Upada i jest odbudowywana przez kolejne stulecia, a ostatnie historycznie miasto Troja zakłada cesarz rzymski Oktawian August w I wieku n.e. Po powstaniu Konstantynopola w 324 r. n.e. Troja traci na znaczeniu, a do jej ostatecznego upadku przyczyniają się trzęsienia ziemi. Ostatecznie zostaje zniszczona około 180 lat później.

Obecnie miejscowość Troja nie istnieje – na podstawie wykopalisk przyjęto, że Troja była miastem usytuowanym na wzgórzu Hisarlık w dzisiejszej Turcji.

Przeczytaj również: Granadilla. Miasto studentów, turystów i... duchów

Oradour-sur-Glane

Oradour-sur-Glane to miasteczko, a właściwie wieś we Francji, w regionie Nowa Akwitania. Jej historia jest niezwykle tragiczna. 10 czerwca 1944 roku oddział niemiecki Waffen SS zamordował wszystkich jej mieszkańców, czyli 642 osoby. Nie oszczędzono nikogo – strzelano do mężczyzn, kobiet i dzieci. Z pogromu ocalało jedynie 7 osób. Niemcy twierdzili, że masakra w Oradour-sur-Glane to odwet za zabicie jednego z oficerów przez francuski ruch oporu.

Po wojnie, niedaleko tej pustej miejscowości, powstały nowe domy i z czasem rozrosło się tu nowe miasteczko. Jednak samo Oradour-sur-Glane postanowiono pozostawić w stanie z czerwca 1944 roku – jako pamiątkę tragicznych, wojennych wydarzeń. Choć jest tu izba pamięci pomordowanych, nic nie stanowi bardziej przejmującego symbolu wydarzeń z 1944 roku niż puste budynki.

Kłomino

Opuszczone miasta można znaleźć również w Polsce. Jednym z najbardziej znanych jest Kłomino, położone w województwie zachodniopomorskim. W czasie II wojny światowej mieścił się tu obóz jeniecki, zaś po wojnie kontrolę nad miastem przejęły wojska radzieckie, które stacjonowały w nim do 1992 roku. Na jego terenie Rosjanie wybudowali bloki mieszkalne i całą infrastrukturę miejską. Cały teren był pilnie strzeżony i otoczony drutem kolczastym. Po 1992 roku miasto przeszło pod administrację polską, jednak nikt nie chciał już w nim mieszkać. Od 2008 roku jest stopniowo wyburzane.

Dlaczego miasta nie przetrwały?

Historia każdego z opuszczonych miast jest nieco inna. Różne są też powody, dla których nie ma w nich dzisiaj ludności. Starożytne miasta, takie jak Troja, często były prawie całkowicie burzone w czasie wojen. Do innych przyczyn pustoszenia miast należało przymusowe przesiedlanie z nich ludzi – na przykład ze względu na niebezpieczny teren. Tak zdarzyło się w przypadku Miedzianki, wysiedlonej w 1967 roku ze względu na zapadanie się budynków.

Niektóre z pustych miejscowości mają tragiczną historię, związaną z wojną. Mieszkańców francuskiego miasta Oradour-sur-Glane wymordowano, z kolei w polskich Bieszczadach wiele wsi (np. Beniowa, Sianki) opustoszało po II wojnie światowej w wyniku akcji „Wisła”. Przesiedlono wówczas w głąb Polski oraz na Ukrainę nagle i bez uprzedzenia wszystkich ich mieszkańców.

Opustoszałe miejscowości to mekka dla fanów urbexu, czyli eksplorowania zapomnianych budowli i elementów infrastruktury miejskiej. Zwiedzanie opuszczonych miast jest w większości przypadków możliwe i legalne. Część z nich, jak polskie Kłomino, stoi zapomniana, więc można po prostu się tam wybrać i je eksplorować. Trzeba jednak bardzo uważać – wiele budynków jest w kiepskim stanie i grozi zawaleniem.

Przeczytaj również: Oto najwyżej położone miasto na świecie. Jak się tam żyje?

Oprac.: Redakcja