Spis treści:
Polski biegun zimna
Biegunem zimna nazywamy obszar, na którym na danej półkuli zanotowano najniższe temperatury w historii. W przypadku południowej półkuli jest to Antarktyda, gdzie 10 sierpnia 2010 roku temperatura sięgnęła –93,2 °C st. Celsjusza, a w przypadku północnej – okolice wioski Tomtor na Syberii, gdzie najniższa temperatura wyniosła –72,2 st. Celsjusza 14 stycznia 2004 roku.
O biegunach zimna możemy mówić też w kontekście poszczególnych krajów. W świadomości Polaków takim biegunem zimna w Polsce są Suwałki, które pojawiają się nawet na każdej mapie pogodowej w telewizji czy internecie i to właśnie do nich często odnoszą się meteorolodzy. Nie jest to jednak miejsce, w którym zanotowano najniższą temperaturę w kraju, choć to właśnie tam padł rekord najniższej w kraju średniej miesięcznej temperatury, która wyniosła –15,5 st. Celsjusza w styczniu 1987 roku.
Nazywani Łowcami Mrozu badacze z Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, dokonując pomiarów, odkryli kilka lat temu, że prawdziwy polski biegun zimna znajduje się w masywie Czerwonych Wierchów w Tatrach – jest to Litworowy Kocioł. Według naukowców temperatura może tam spadać zimą nawet do –50 st. Celsjusza! W lipcu 2022 roku zanotowano tam natomiast letni rekord zimna, ponieważ było tam wówczas –5,7 st. Celsjusza.
Przeczytaj również: Szukasz darmowych odpowiedzi do podręczników z geografii? Poznaj nowy serwis edukacyjny!
Mrozowiska w Polsce
Litworowy Kocioł jest mrozowiskiem, czyli miejscem obniżenia terenu, w którym gromadzi się ciężkie zimne powietrze, a jego odpływ jest utrudniony. Na takich obszarach często pojawiają się przymrozki, nawet wówczas, gdy dookoła nich ich nie ma. Te wklęsłe formacje terenu powstały z powodu występujących tam zjawisk krasowych – jest tam sucho, bo woda odpływa stamtąd systemem podziemnych szczelin. Zamiast wody wypełniają się więc one ciężkim lodowatym powietrzem, które z powodu otoczenia stoków nie może się stamtąd tak szybko wydostać.
Przeczytaj również: Najkrótszy dzień w roku 2023. Kiedy przypada?
Najniższe temperatury zimą
Choć za biegun zimna w Polsce jest uznawany obecnie Litworowy Kocioł, to przez lata typowano też inne miejsca, które mogłyby zasługiwać na ten tytuł. Najniższą temperaturą, jaką zanotowano w Polsce, było –41,0 st. Celsjusza w Siedlcach 11 stycznia 1940 roku. Zdaniem Łowców Mrozu w Litworowym Kotle mogło być wówczas nawet –60 stopni. Obecnie, ze względu na zmiany klimatyczne, tak niskie temperatury na terenie naszego kraju już się raczej nie powtórzą.
Najniższe średnie roczne temperatury występują natomiast obecnie na Hali Izerskiej i Puściźnie Rękowiańskiej, znajdującej się niedaleko Czarnego Dunajca. Jest to około 4,5 st. Celsjusza.
Źródło: blogkandydata.amu.edu.pl, polskieradio.pl, kziumragowo.pl, bryk.pl
Oprac.: Redakcja
Odpowiedzi do zadań z podręczników z geografii znajdziesz tutaj:
Geografia – rozwiązania zadań z zeszytu ćwiczeń
Odpowiedzi do zadań z podręcznika z geografii
Ćwiczenia z wyjaśnieniami – podręczniki z geografii
