Henryk Sienkiewicz już na początku swojego utworu pt. Potop ukazał negatywny obraz polskiego społeczeństwa. Oskarża je o zdrady, bierność, nieposłuszeństwo wobec władcy, a także o działalność na rzecz wroga. Dobrze tę sytuację opisują słowa Wrzeszczowicza, który tak określił Polskę i jej mieszkańców: Jest li na świecie taki drugi kraj, gdzie by tyle nieładu i swawoli dopatrzyć można (...) Co tu za rząd? - Król nie rządzi, bo mu nie dają... sejmy nierzadka, bo je rwą. Opis ten jest bardzo krytyczny, ale moim zdaniem zgodny z prawdą. Nie można zaprzeczyć tym słowom, mimo że Wrzeszczowicz był wielkim wrogiem Polaków. To co powiedział było faktem. Społeczeństwo myślało wtedy wyłącznie o swoich interesach oraz o pomnażaniu majątku, a bezpieczeństwo ojczyzny stało się dla nich zupełnie nieistotne. Przez to kraj przestał sprawnie funkcjonować.

O ludziach, którzy żyli w tamtych czasach nie można powiedzieć, że byli patriotami. Ich postępowanie doprowadziłoby w niedługim czasie do upadku kraju. Nie wiem, jak mogli w ten sposób postępować - większość z nich decydowała się walczyć po stronie wroga tylko dlatego, że zapewniało to większe korzyści materialne. Zupełnie nie mogę zrozumieć ich decyzji. Jak można było być tak egoistycznie myślącymi ludźmi? Wśród ogromnych wad Polaków należy wymienić jeszcze pijaństwo oraz przesadną skłonność do rozrywek i różnego rodzaju zabaw.

Wrzeszczowicz określał ich także jako ludzi, w których drzemie naturalna skłonność do wyrządzania zła. Dlatego uważał, że nasz naród i ojczyzna powinny zostać skazane na zgubę. Nie potrafię jednak zrozumieć, dlaczego ten człowiek krytykował Polaków, mimo że sam walczył tylko tam, gdzie lepiej mu płacono. Akceptował więc u siebie złe postępowanie, a jednocześnie krytykował innych, którzy zachowywali się w ten sam sposób. Na szczęście zakończenie utworu jest pomyślne - w narodzie dochodzi do przemiany, Polacy zaczynają rozumieć, że dobro ojczyzny jest najważniejsze, zaczynają stawiać wrogom opór.

W Potopie możemy także znaleźć opis zalet, którymi charakteryzowali się Polacy - wśród nich należałoby wymienić religijność, solidarność, chęć naprawienia własnych win i zła, które wyrządzili. Nie można przecież powiedzieć, że jakiś naród jest zły - każdy kraj i jego mieszkańcy posiadają dobre i złe strony. Jakikolwiek pogląd by się wyznawało, można go zawsze odpowiednio uargumentować - ale warto pamiętać, że słuszne argumenty znajdziemy zarówno po jednaj, jak i po drugiej stronie. Nie można przecież nikogo i niczego jednoznacznie oceniać.