Tytuł utworu - "Syzyfowe prace" - stanowi odwołanie do mitycznej historii Syzyfa, który za nieposłuszeństwo Zeusowi, musiał ponieść srogą karę. Przyszło mu wtaczać na szczyt góry wielki głaz, który stale wyślizgiwał się z jego rąk, przez co Syzyf był zmuszony zaczynać swoją pracę od początku. Obecnie, termin "syzyfowa praca" określa próżny nie przynoszący efektów trud. Jednak jaki jest związek utworu Żeromskiego z określeniem "radosny hymn życia"? Czy tą powieść można tym terminem określić, a jeśli tak , to dlaczego - postaram się ukazać w dalszej części niniejszej wypowiedzi.
W utworze Żeromskiego, w postać Syzyfa "wcielają się" wykładowcy, bezskutecznie usiłujący narzucić wychowankom rosyjski język i sposób myślenia. Lecz mimo grożących za to kar i zastraszeń, wychowankowie szkoły, buntują się wobec nakazów rosyjskich pedagogów i nie stosują się do nich. Przykładem może tu być choćby protest Waleckiego wobec wykładowcy historii, zakłamującemu prawdę historyczną. Uczniowie wykazują się wielką odwagą i wytrwałością w swojej "walce" o zachowanie tożsamości narodowej. Spotykają się w tajemnicy u Gondali, wykorzystując "przywileje młodości". Poznają tam treść zakazanych książek, dyskutują i odśpiewują po polsku hymn kościelny, co jest dowodem ich miłości do ojczyzny i poszanowania jej kultury, a także języka. Trafnym przykładem na to jest wyrecytowanie utworu pt. "Reduta Ordona" przez ucznia Zygiera, oraz jego boje w sprawie zapisywania jego imienia oraz nazwiska w języku polskim.
Podczas tych wojen uczniowskich z rusyfikatorami, nawiązuje się głęgoka przyjaźń pomiędzy Marcinem Borowiczem a Andrzejem Radkiem. Ci dwaj młodzi chłopcy jednoczą siły w dążeniu do wspólnego celu. W momencie nauki do matury, Borowicz zakochuje się po raz pierwszy w swoim życiu, co jeszcze bardziej pogłębia w nim nadzieję i dodaje sił do toczenia dalszej wojny w obronie polskiej kultury.
Moim zdaniem, utwór "Syzyfowe prace" można określić, jako "radosny hymn życia na przekór wszystkiemu", ponieważ gimnazjaliści, nie zważając na rozkazy swoich wykładowców, nadal prowadzą z nimi wojnę w obronie swojej polskości oraz kultury swojego narodu, i starają się nie dopuścić do tego, aby ich trud - tak jak trudy Syzyfa - nie poszedł na marne i nie okazał się daremny.
