Mity i literatura uczyły, jak żyć. Jak przestały ludziom wystarczać w VII w. p.n.e. w Grecji zrodziła się filozofia. Potrzebę poszukiwania mądrości ukazuje już nazwa tej nauki:

FILOZOFIA = PHILÉŌ (miłuję) + SOPHÍA (mądrość)

W historii filozofii wyróżnia się kilka etapów jej rozwoju. Pierwsi byli filozofowie przyrody. Interesowali się przede wszystkim przyrodą i zjawiskami, jakie w niej zachodzą. Wspólny dla pierwszych filozofów jest pogląd, że musi istnieć określona pierwotna materia.

Pierwszym filozofem, jakiego znamy, był Tales z Miletu. Tales był zdania, że początkiem wszystkiego jest woda.

Kolejnym filozofem z Miletu był Anaksymenes. Uważał, że pierwotną materią, z której wszystko powstało, jest powietrze albo mgła. Anaksymenes był zdania, że woda to zagęszczone powietrze. Kiedy woda zgęstnieje jeszcze bardziej, zmienia się w ziemię. Z kolei ogień to rozrzedzone powietrze. Jego zdaniem więc zarówno ziemia, woda, jak i ogień powstały z powietrza.

Heraklit z Efezu był zdania, że najbardziej charakterystyczną cechą przyrody jest jej ciągła zmienność. „Wszystko płynie” – twierdził Heraklit. Wszystko jest w ruchu, nic nie trwa wiecznie. Dlatego nie możemy „dwa razy wejść do tej samej rzeki”. Kiedy bowiem wchodzę do rzeki po raz drugi, i ja jestem już inny, i rzeka jest inna.

Zawiłości, w które uwikłała się filozofia, zdołał rozwiązać Empedokles. Doszedł do wniosku, że należy odrzucić wyobrażenie o istnieniu jednej tylko pierwotnej materii. Ani sama woda, ani samo powietrze nie zdoła przemienić się w krzew różany czy też w motyla. Empedokles uważał, że przyroda zbudowana jest w sumie z czterech pierwotnych składników czy „korzeni”, jak je nazywał. Owe cztery korzenie to ziemia, powietrze, ogień i woda.

Demokryt zgadzał się ze swymi poprzednikami, że zmiany zachodzące w przyrodzie nie mogą być powodowane tym, że coś naprawdę się zmienia. Dlatego właśnie uznał, że wszystko musi być zbudowane z małych, niewidocznych cząsteczek – cegiełek, z których każda jest wieczna i niezmienna. Te najmniejsze cząsteczki Demokryt nazwał atomami.

Słowo atom oznacza „niepodzielny”. Demokryt uważał, że w przyrodzie znajduje się nieskończenie wiele atomów. Niektóre są okrągłe i gładkie, inne chropowate, o nieregularnym kształcie. Właśnie dlatego, że ich formy są takie różne, mogą łączyć się w rozmaite ciała. Uważał, że jedyne, co istnieje, to atomy i próżnia.

Tekst opracowany na podstawie: https://zpe.gov.pl/a/grecy-i-rzymianie-filozofuja/D121EObeM