Artykuły henrykowskie to akt prawny określający zasady ustroju Rzeczypospolitej sformułowane w 1573 roku. Do najważniejszych postanowień należały potwierdzenie zasad wolnej elekcji, obowiązek zwoływania sejmu co 2 lata, utrzymanie wojska kwarcianego. Zabronienie wypowiadania wojny i zwoływania pospolitego ruszenia bez zgody senatu oraz nakładania podatków bez zgody sejmu, współdecydowanie przez senat o polityce zagranicznej. Gdyby król naruszył postanowienia artykułów henrykowskich szlachta posiadała prawo wypowiedzieć mu posłuszeństwo. Król przysięgał jeszcze pacta conventa były to osobiste zobowiązania króla wobec państwa.
