Antropogeneza, czyli powstanie człowieka. Słowo to pochodzi od gr. antropos - człowiek i genesis - rodzenie się. Antropogeneza była efektem długiego ciągu przemian ewolucyjnych, które w końcu doprowadziły do "uczłowieczenia" zwierzęcia. Był to proces zarazem biologiczny i społeczny.
Biolodzy dla określania różnic gatunkowych opierają się na wynikach badań szczątków szkieletów ukazujących stopniowe zmiany budowy. Za najważniejszą z morfologicznych cech wyróżniających naszych przodków spośród innych naczelnych uznają oni:
- Pionową postawę ciała,
- Chód dwunożny,
- Charakterystyczne uzębienie,
- Budowę czaszki z wydatnie powiększoną puszką mózgową.
Dla humanistów z kolei najistotniejszą cechą ludzką są zachowania społeczne, które można nazwać kulturą. Tak jak biolodzy i oni są zmuszenie do rekonstruowania przemian na podstawie świadectw pośrednich, czyli zachowanych do naszych czasów materialnych efektów działań podejmowanych w przeszłości:
- Kamienne narzędzia,
- Resztki budowli mieszkalnych,
- Ślady niecenia ognisk,
- Efekty zabiegów religijno- magicznych (groby).
Wymienione wyżej świadectwa "uczłowieczenia" mają różna wartość, a w dodatku nie pojawiają się równocześnie, lecz z czasem. Stąd też moment narodzin naszego gatunku pozostaje ciągle obiektem naukowych dyskusji, a nowe odkrycia zmieniają często niektóre z dotychczasowych poglądów.
