Europa w przeciwieństwie do wyraźnie wyodrębnionych części świata jak np. Australia, jest trudna do wydzielenia. Europa jest jedną z trzech połączonych ze sobą części starego świata. Wraz z Azją tworzy kontynent Eurazję. Często jest określana jako wielki półwysep Azji. Wydzielenie Europy jako części świata ugruntowane jest wielowiekową tradycją, ma swoiste cechy fizyczno- geograficzne- silne rozczłonkowanie terenu, dobrze rozwiniętą linię brzegową, wpływ morza na klimat, wielowiekowa kultura i długa historia.
Nazwa Europa wywodzi się z języka greckiego i oznacza "ciemną wodę".
Obecny zasięg Europy wyznacza granica ciągnąca się wzdłuż wschodnich stoków Uralu, rzeką Embą, Morzem Kaspijskim, obniżeniem Kumsko- Manyckim do Morza Czarnego.
Budowa geologiczna jest urozmaicona i skomplikowana. Najstarszą część stanowi platforma prekambryjska, w orogenezie powstały Góry na Półwyspie Skandynawskim, góry Kaledońskie, Grampian, w orogenezie hercyńskiej powstały takie górotwory jak: Ardeny, Reńskie, Wogezy, Shwarzwald, Sudety, Ural, Harz, Świętokrzyskie, Masyw Centralny. W orogenezie alpejskiej (najmłodszej) powstały Karpaty, Góry Betyckie, Pireneje, Alpy, Apeniny, Góry Dynarskie, Pindos, Bałkany.
Średnia wysokość Europy to 272 m. n p m. ponad 70% obszaru zajmują tereny o wysokości poniżej 300 m.
- Najwyższy szczyt Europy leży w Alpach- Mont Blanc 4897 m. n p m.
- Największy półwysep- Fennoskandzki, Pirenejski, Bałkański, Apeniński
- Największa depresja- Nizina Nadkaspijska- 28 m p.p.m.
- Morza oblewające Europę: Arktyczne- Barentsa, Grenlandzkie, Karskie, Białe.
Śródziemne- Tyrreńskie, Jońskie, Adriatyckie, Egejskie
Norweskie, Północne, Czarne, Bałtyckie.
- Najdłuższe rzeki: Wołga, Dunaj, Ural, Dniepr, Kama, Don, Peczora, Oka, Biełaja, Wiatka, Cisa, Dniestr, Ren, Dwina, Łaba, Wisła, Loara, Doniec, Tag.
- Największe jeziora: Morze Kaspijskie, Ładoga, Onega, Pejpus, Wetter, Inari, Segoziero, Balatom, Genewskie, Bodeńskie.
- Europa zajmuje 0,5 mln. km2 i jest najsilniej rozczłonkowaną częścią świata.
- Średnia odległość od morza- 340 km
- Półwyspy stanowią 25%, wyspy 7% całego lądu.
- Linia brzegowa - 38 000 km
- Skrajne punkty:
1. Północ- Przylądek Nordkyn
2. Południe- Marroqui
3. Wschód- ujście rzeki Bajdaraty
4. Zachód- przylądek Roca
- Rozciągłość południkowa- 3800 km, równoleżnikowa- 5500 km.
- Klimat- 3 strefy klimatyczne- podzwrotnikowa, umiarkowana, okołobiegunowa
- Zlewisko Oceanu Atlantyckiego, 20% obszary bezodpływowe
- Gleby- tundrowe, torfowe, bielice, brunatne, płowe, czarnoziemy, terra rosa, kasztanowe
- Państwo roślinne- holoarktyczne, obszary: arktyczny, eurosyberyjski, śródziemnomorski, irańsko- turański.
- Państwo zoogeograficzne- paleoarktyczne
- Główne obszary fizycznogeograficzne- Europa Północna, Zachodnia, Południowa, Wschodnia.
- Liczba ludności - 729 mln. osób (dane za rok 1997) skupia 12,5% ludności świata i jest na drugim miejscu po Azji pod względem zagęszczenia.
Europa kilkakrotnie była zalewana morzami , czego dowodzą dzisiejsze fiordy na terenie półwyspu Fennoskandzkiego. Związane to było z podnoszeniem się poziomu wód oceanu. Kilkakrotnie też wstępował lodowiec na tereny dzisiejszej Europy północnej i środkowej.
Dowodem na zlodowacenie są liczne jeziora polodowcowe, doliny u- kształtne i V- kształtne powstałe wskutek rozwoju lodowców górskich w górach.
