Gwiazdy są to olbrzymie , samoświecące kule gazowe o masach od 0.08 do 100 mas Słońca.

Na podstawie obserwacji spektroskopowych można stwierdzić, że większość gwiazd charakteryzuje się podobnym składem chemicznym warstw powierzchniowych. Około 70% stanowi wodór , hel 25 % , a pozostałe to pierwiastki cięższe, głównie tlen, azot i węgiel.

Są jednak gwiazdy, które wykazują wyraźne odstępstwa od tego składu chemicznego. I tak np. białe karły nie zawierają wodoru.

Ponieważ temperatura gwiazd jest bardzo wysoka z tego względu emituję one duże ilości promieniowania. Jednak emitowane przez nie promieniowanie nie ma takiej samej barwy. Zależy to mianowicie od temperatury, jaka panuje na powierzchni poszczególnej gwiazdy. I tak gwiazdy młode świecą na biało - niebiesko. Gwiazdy czerwone są zimniejsze od niebieskich i zwykle od nich starsze.

W przybliżeniu promieniowanie gwiazdy może być traktowane jak promieniowanie ciała doskonale czarnego. W rzeczywistości jednak dochodzące do obserwatora światło gwiazdy jest mieszaniną promieniowania z różnych warstw atmosfery gwiazdowej. Widmo to jest zniekształcane przez powstawanie dodatkowych linii absorpcyjnych na skutek pochłaniania promieniowania przez jony i atomy w atmosferze. Ta ilość energii dochodząca do obserwatora na Ziemi nazywa się jasnością obserwowaną. Niewiele ona jednak mówi o całkowitej energii emitowanej przez gwiazdę w przestrzeń kosmiczną. Jest to tzw. jasność absolutna i zależy ona tylko od jasności rzeczywistej danej gwiazdy.

Na skutek ruchu Ziemi wokół Słońca a także ruchu samych gwiazd dochodzi do zjawiska paralaksy. Chodzi o to, że gwiazdy bliskie pozornie zmieniają swoje położenie na tle gwiazd odległych. Pojecie paralaksy można wiązać z :

  • ruchem rotacyjnym Ziemi, mówi się wtedy o paralaksie geocentrycznej równikowej
  • przemieszczeniem się obserwatora związanym ze zmianą szerokości geograficznej, nazywa się ją paralaksą geocentryczna południkową
  • ruchem Ziemi wokół Słońca, mówi się wtedy o paralaksie heliocentrycznej.

Położenie gwiazd względem Ziemi można wyznaczyć właśnie wykorzystując paralaksę heliocentryczną.

Paralaksa nazywa się również kąt, pod jakim z powierzchni danej gwiazdy byłby widoczny średni promień orbity Ziemi, zwany jednostka astronomiczną. Jeżeli obserwowane współrzędne danej gwiazdy zostaną pozbawione paralaksy to otrzyma się takie parametry określające położenie gwiazdy jakby była ona obserwowana ze Słońca. Dlatego za pomocą paralaksy możliwe jest określenie odległości gwiazdy.

Odległości gwiazd podaje się w jednostkach zwanych parsekami. Jeden parsek wynosi około metra lub 3.26 lat świetlnych. Rokiem świetlnym definiuje się odległość przebytą przez światło w ciągu roku. Jest to około 94.6 miliarda kilometrów.

Gwiazdy są obiektami na tyle odległymi, że paralaksa jest zawsze kątem mniejszym od jednej minuty.

Porównując odległości w jednostkach długości i jednostkach kątowych można powiedzieć, że paralaksa wyrażona w parsekach stanowi odwrotność paralaksy wyrażonej w postaci sekund łuku.

Pierwszych udanych pomiarów paralaks dokonano dopiero w wieku dziewiętnastym. Wiązało się to z dużym stopniem trudności wykonania tych czynności. Te pierwsze pomiary przypadały na czas kiedy próbowano rozstrzygnąć , która z teorii budowy Wszechświata jest prawdziwa, heliocentryczna czy geocentryczna. Wyniki pomiarów dostarczyły argumentów zwolennikom teorii kopernikowskiej.

Pierwszym uczonym, który podjął próby pomiarów paralaksy był T. de Brahe. Jednak nie udało mu się uzyskać zadowalających rezultatów. Na tej podstawie niesłusznie wyciągnął wniosek o nieprawdziwości teorii heliocentrycznej. Tymczasem brak rezultatów wyniknął z warunków pomiarowych. Swoje obserwacje prowadził bowiem bez użycia lunety.

Natomiast pierwsze zadowalające wyniki w pomiarach paralaks osiągnęli niezależnie trzej uczeni. Byli to W.Struve, F.Bessel i T.Henderson. Obiekty, których paralaksy udało im się wyznaczyć były to odpowiednio: Wega, gwiazda 61Cygni oraz gwiazda Alfa Centauri.

Od tamtego czasu nastąpił znaczny postęp w technikach pomiarowych. Obecnie znane są paralaksy ponad dziesięciu tys. gwiazd.