9 stycznia 2001 roku, we wtorek, w całej Polsce (pod warunkiem, że było bezchmurne niebo) można było oglądać całkowite zaćmienie Księżyca. Jego przebieg był następujący: około godziny 18:45 Księżyc zaczął wchodzić w obszar półcienia Ziemi. Za około godzinę Księżyc wchodził w obszar całkowitego cienia Ziemi, trwało to do godziny 20:50. Od tego momentu Księżyc był całkowicie zasłonięty, maksymalna faza zaćmienia przypadła na 21:25. Około 21:50 Księżyc zaczął wychodzić z cienia Ziemi i wchodzić w obszar półcienia, a za około godzinę całkowicie opuścił obszar półcienia i zaćmienie się skończyło.
Opisane zaćmienie jest bardzo typowym zaćmieniem. Składa się z kilku faz, podczas których Księżyc przesuwa się między obszarem półcienia i cienia Ziemi. Gdyby Księżyc nie wszedł w ogóle w obszar cienia Ziemi, byłoby to zaćmienie półcieniowe. Gdyby część tarczy Księżyca znalazła się w cieniu, a część pozostawała w półcieniu, mielibyśmy do czynienia z zaćmieniem częściowym.
W opisanym zaćmieniu faza całkowitego zaćmienia trwała około godziny. Było to długie zaćmienie, choć czasem faza całkowitego zaćmienia może trwać nawet godzinę 40 minut. Jest to znacznie dłużej niż może trwać całkowite zaćmienie Słońca. Wyjaśnienie tej różnicy jest proste - cień Ziemi ma znacznie większy obszar niż cień Księżyca, dlatego Ziemia bardzo szybko wychodzi z obszaru całkowitego zaćmienia Słońca.
Zaćmienie Słońca to zjawisko zdarzające się znacznie częściej niż zaćmienie Księżyca, jednak obserwowane na bardzo małych obszarach. Zanim ludzie zrozumieli, czym jest zaćmienie Słońca, bardzo się go bali. W starożytnych Chinach uważano, że wielki smok pożera Słońce, i próbowano odstraszyć go biciem w bębny. Na szczęście dziś już wiadomo, że za zaćmienie Słońca odpowiedzialny jest Księżyc, który wchodząc w linię pomiędzy Ziemię i Słońce rzuca swój cień na pewien obszar Ziemi, powodując całkowite lub częściowe zaćmienie Słońca. Zaćmienie częściowe jest to zjawisko, podczas którego tylko część tarczy Słońca jest zasłonięta przez Księżyc, a reszta pozostaje widoczna. Zaćmienie całkowite to zjawisko, podczas którego tarcza Słońca staje się całkowicie niewidoczna. Innym rodzajem zaćmienia jest zaćmienie obrączkowe, podczas którego tarcza Księżyca jest zbyt mała, aby przesłonić Słońce, i obserwuje się go jako czarny krążek na tle Słońca. Zaćmienia obrączkowe są jednymi z najpiękniejszych zjawisk.
Aby możliwe było zaćmienie Słońca, Księżyc musi być w nowiu, a dodatkowo w pobliży węzła swojej orbity okołoziemskiej. Całkowite zaćmienie trwa najwyżej 7 minut 40 sekund, a zaćmienie obrączkowe około 12,5 minuty. Są to zjawiska znacznie krótsze niż zaćmienia Księżyca. Zaćmienie częściowe Słońca może trwać nawet ponad 4 godziny.
Zaćmienia Słońca, ze względu na bardzo mały obszar widoczności, rzadko powtarzają się w jednym miejscu. W Polsce następne zaćmienie będzie około 2200 roku. Jednak w ciągu roku na Ziemi obserwuje się co najmniej 2 zaćmienia Słońca. Zdarzały się lata, gdy w ciągu roku było aż 5 zaćmień Słońca.
Komentarze (0)