Budowa elektromagnesu opiera się fakcie, że prąd elektryczny może generować pole magnetyczne. Zjawisko to zostało odkryte przez Oersteda w 1820 roku.

W konstrukcji elektromagnesu można wyróżnić uzwojenie nawinięte na rdzeń wykonany z materiału ferromagnetycznego. Dzięki temu, ze w zwojnicy płynie prąd, generowane jest pole magnetyczne, które działa na ferromagnetyczny rdzeń. Zachodzi zjawisko magnesowania rdzenia. Równocześnie dochodzi do wzmocnienia pola zwojnicy. Magnesowanie trwa dotąd dokąd płynie prąd. W momencie jego wyłączenia namagnesowanie się cofa.

Prototyp elektromagnesu skonstruował w roku 1825 W. Sturgeon.

Od tamtego czasu elektromagnesy stały się bardzo popularne i są często wykorzystywane w konstrukcji różnych urządzeń. Występują m.in. w prądnicach, transformatorach, silnikach elektrycznych i miernikach elektrycznych. Są również w urządzeniach, które znajdują się w naszych domach np. w słuchawkach telefonicznych, dyskach komputerowych i głowicach magnetofonowych. Występują również w elektrycznych dzwonkach oraz mechanizmach do automatycznego otwierania i zamykania drzwi czy bram.

W przemyśle elektromagnesy wykorzystywane są w dźwigach elektromagnetycznych. W hutach służą one do przenoszenia żelaznego złomu, a w stoczniach jako środek transportu stalowych blach.

Kolejne pole gdzie znalazły zastosowanie elektromagnesy to medycyna. Dzięki nim możliwe jest usuwanie z oczu pacjentów opiłków z żelaza jak również różnych żelaznych przedmiotów z przewodu pokarmowego. Zabiegi takie wykonywane są z użyciem specjalistycznych sond, dzięki temu można uniknąć zabiegu operacyjnego.

Fale elektromagnetyczne polegają na rozchodzeniu się zaburzeń pól elektrycznych i magnetycznych. Wszystkie fale elektromagnetyczne mają taką samą naturę. Różnią się tylko długością fal i częstością. Dlatego widmo fal elektromagnetycznych zostało podzielone na kilka zakresów. Idąc od najdłuższych fal można wyróżnić:

- fale radiowe

- mikrofale

- podczerwień

- światło widzialne

- nadfiolet

- promienie X

- promienie

Fala padając na granice dwóch ośrodków może ulec odbiciu i załamaniu przy przejściu z jednego ośrodka do drugiego. Fale mogą ulegać zjawisku dyfrakcji i interferencji. Mogą więc wzmacniać się lub wygaszać nawzajem.

Zjawisko odbicia i załamania fali może zachodzić również w organizmie człowieka. Fala elektromagnetyczna deponuje w ciele ludzkim część energii. Jest jej więcej lub mniej w zależności od długości fali i od zawartości wody w tkankach. I tak np. fale radiowe, które są najdłuższe w widmie fal elektromagnetycznych prawie w ogóle nie pozostawiają energii w tkankach ciała ludzkiego. Ale już mikrofale są silnie tłumione przez tkanki powierzchniowe.

Ponieważ poziom tłumienia zależy od poziomu wody w tkankach tak więc dużo więcej energii fal zostanie zdeponowanych w takich tkankach jak krew czy tkanka łączna niż np. w kościach, które jak wiadomo tylko w małym procencie składają się z wody.

Każdy organ ciała człowieka posiada tzw. własną częstotliwość rezonansową. Przykładowo dla głowy wynosi ona około 350 - 400 MHz. Urządzenia emitujące fale elektromagnetyczne o częstotliwości z tego zakresu mogą stanowić zagrożenie dla głowy. Stąd tak ważna jest konstrukcja przedmiotów, które znajdują się blisko głowy czyli np. telefonów komórkowych czy golarek elektrycznych.