Zanieczyszczenie środowiska stanowi dziś poważny problem dla każdego państwa na świecie. Może to być zanieczyszczenie powietrza, będące następstwem m.in. używania przez ludzi pieców opalanych węglem czy bardzo popularnych lakierów bądź farb w postaci aerozolu. Jednak coraz większym zagrożeniem dla przyrody stają się odpady. Jak wiadomo każda z używanych przez nas rzeczy ma swój koniec. Nie ważne czy jest to drogi i luksusowy samochód, piękna suknia z najnowszej kolekcji sławnego projektanta, wspaniały telewizor z płaskim ekranem, lodówka, czy butelka z zimnym napojem, przynoszącym ulgę w upalne dni. Wszystkie te rzeczy wcześniej czy później staną się zwykłymi śmieciami. Nie jest zaskakujące stwierdzenie, mówiące o tym, że wzrost zamożności społeczeństwa pociąga za sobą wzrost konsumpcji. Oznacza to, że im więcej pieniędzy możemy wydać, tym więcej zostaje po nas śmieci.

Później, przy odrobinie dobrej woli właściciela, śmieci są składowane na wysypiskach. Śmietniska nie są nowością jeśli chodzi o pozbywanie się odpadów. Wręcz przeciwnie są tak stare, jak długa jest historia siedzib ludzkich. O ile jednak wysypiska naszych praprzodków są dla współczesnych ludzi źródłem informacji o minionej cywilizacji, to te które powstają w skutek działalności współczesnego człowieka stanowią niebagatelne zagrożenie dla środowiska, a więc również dla niego samego. Przyczyną takiego stanu rzeczy jest przede wszystkim ilość produkowanych śmieci, a co za tym idzie powierzchnia wysypisk, na których się je składuje. Zwykle są to powierzchnie skradzione zwierzętom, które dawniej miały na nich swoje siedliska. Po zmianie tychże siedlisk w śmietnisko mogą tam żyć prawdopodobnie tylko mewy i szczury. Hałdy śmieci są ponadto źródłem szkodliwych dla środowiska gazów np. siarkowodoru, metanu oraz innych trujących związków, mogących przenikać do wód gruntowych, powodując ich skażenie. Wszystkie te czynniki mają więc negatywny wpływ na życie fauny i flory na sąsiadujących z wysypiskiem terenach. Rozwiązaniem tego problemu mogłoby być stosowanie doskonalszych rozwiązań technicznych w celu zabezpieczenia terenów, na których składuje się śmieci, spalanie ich w specjalnie zaprojektowanych do tego celu spalarniach bądź zyskujący ostatnio coraz większą liczbę zwolenników recykling.

Recykling oznacza ponowne użycie uprzednio wykorzystanych elementów do produkcji nowych. Przykładem może tu być stosowanie makulatury do wytwarzania nowego papieru, paliwo produkowane ze starych opon samochodowych i używane w cementowniach lub stosowanie sprawnych części starych maszyn w ich nowych odpowiednikach. Zaznaczyć należy, że termin odpady odnosi się ogółu przedmiotów i wszelkich substancji stałych oraz ciekłych, wytwarzanych na skutek działalności gospodarczej i egzystencjalnej ludzi. Recykling, mimo że dla przyrody nie jest niczym nowym - przykładem naturalnego recyklingu jest krążenie materii, stosowany przez ludzi ma duże znaczenie protekcyjne dla naszego środowiska. Jest również na coraz większą skale stosowany przez wielkie koncerny np. samochodowe. Producenci aut zmierzają w kierunku ponownego wykorzystania nawet 90 procent metali kolorowych oraz stali, użytych przez nich w procesie produkcji. Tworzywa sztuczne znajdujące się w ich samochodach również mogą być poddane procesowi recyklingu.

Znaczne ilości zużytego szkła, papieru, metalu czy plastiku są odzyskiwane dzięki temu, że są ponownie użyte do produkcji nowych przedmiotów.

Jedną z zasadniczych ścieżek ochrony środowiska powinna więc być utylizacja odpadów. Unieszkodliwiać należałoby wszystkie odpady, których nie da się w jakiś sposób użyć w gospodarstwie domowym. Śmieci można poddać działaniu czynników biologicznych bądź fizykochemicznym (np. spalaniu) lub deponować je w bezpiecznych, specjalnie skonstruowanych do tego celu miejscach.

Jednym z najlepszych sposobów walki nadmiarem śmieci jest ich wykorzystanie gospodarcze. Śmieci, poddane odpowiednim procesom technologicznym mogą być po raz kolejny użyte w przemyśle lub gospodarstwach rolnych, stanowiąc tzw. surowce wtórne. Najczęściej w ten sposób zagospodarowywane są szkło, tworzywa sztuczne (w tym plastik) oraz papier czyli tzw. makulatura.

Jednym z najbardziej ekstremalnych sposobów utylizowania śmieci, zarówno tych komunalnych jak i industrialnych, jest ich spalanie. Nie jest to jednak metoda tania. Wymagane jest do tego celu przygotowanie specjalnego zaplecza technicznego, w tym odpowiednich pieców o zróżnicowanych pojemnościach. Ich zadaniem jest przeprowadzenie w krótkim czasie zupełnego spopielenia odpadów. Miejsca oraz urządzenia, w których przeprowadza się spalanie powinny być tak skonstruowane, aby do atmosfery nie przedostawały się żadne szkodliwe dla niej gazy.

Inną ewentualnością, dzięki której można by zredukować ilość odpadów jest ich sortowanie. Władze zarządzające określonym terenem starają się zachęcać do tego mieszkańców ustawiając specjalnie przygotowane, kolorowe pojemniki na papier, szkło barwne i białe plastikowe butelki czy aluminium. Jest ich jednak nadal zbyt mało i szczególnie brakuje miejsc w, do których można by oddać zużyte baterie.

Jak już wspomniano składowanie śmieci na wysypiskach stanowi najbardziej archaiczną metodę "radzenia" sobie z nimi. Niestety nadal często się z niej korzysta. Metoda ta jest usprawiedliwiona jedynie wtedy, kiedy nie istnieją alternatywne metody zagospodarowania śmieci. Wysypiska nie stanowią więc formy ich utylizacji. Odpady powinny być deponowane jedynie na adekwatnie przygotowanych i dostosowanych do tego terenach. Obszar przeciętnego wysypiska zajmuje powierzchnię około 1 - 5, a w skrajnych przypadkach nawet 10 - 30 hektarów. Można więc sobie wyobrazić, że urządzenie tak rozległego terenu zgodnie z obowiązującymi standardami bezpieczeństwa nie jest ani łatwe, ani tanie.

Zgodnie z danymi opracowanymi przez polskie służby sanitarno-epidemiologiczne, w naszym kraju istnieje 1930 legalnych śmietnisk. Nie są one jednak w 100% profesjonalnie zorganizowane. Mimo, że spełniają wyznaczoną im funkcję, nie zawsze są w pełni bezpieczne dla środowiska. Jeszcze większe zagrożenie stanowią dla przyrody, nie uwzględnione w statystykach, tzw. dzikie wysypiska, na których ilość składowanych szkodliwych lub wręcz toksycznych substancji może nawet 10-krotnie przekraczać normy. Zazwyczaj osoba pozbywająca się w ten sposób odpadów zupełnie ich nie zabezpiecza.

Jak powinno być zorganizowane wysypisko aby nie zagrażało środowisku? Zgodnie z regułami obowiązującymi w państwach o wysoko rozwiniętym przemyśle tzw. misę wysypiska należy obłożyć materiałem nie przepuszczającym wody, tak aby zupełnie odizolować miejsce, w którym będą składowane śmieci od otoczenia. Na jej dnie powinny znaleźć się rury, których celem jest zbieranie i odprowadzanie wody przesączającej się między śmieciami do znajdującej się w sąsiedztwie oczyszczalni ścieków. W ciągu całego czasu, kiedy wysypisko jest użytkowane, objętość zalegających w nim śmieci powinna być zmniejszana przez ugniatające je ciężkie maszyny. Z chwilą wypełnienia misy wysypiska, na jej powierzchni powinno się ponownie ułożyć szereg rur, które tym razem miałyby gromadzić powstające w głębi wysypiska gazy i transportować je do miejsc, gdzie zostałyby właściwie wykorzystane. Ponad rurami należy rozciągnąć materiał nie przepuszczający żadnych cieczy ani gazów. Całość można pokryć warstwą ziemi o odpowiedniej grubości i obsadzić roślinami.

Jeśli więc chcemy ochronić przed zasypaniem grubą warstwą odpadów siebie oraz kolejne pokolenia, które będą żyły na Ziemi po nas, nie możemy biernie obserwować zdarzeń rozgrywających się na naszej planecie. Mimo że w wyniku naszej działalności dokonało się wiele szkód, których nie da się już naprawić, wciąż jesteśmy w stanie zapobiec dalszej degradacji środowiska naturalnego. Przeciwdziałać zanieczyszczeniu powietrza i stopniowemu zmienianiu się proporcji gazów w powietrzu, należy ograniczyć emisję pyłów i spalin do atmosfery poprzez instalowanie filtrów na fabrycznych kominach i katalizatorów w pojazdach mechanicznych. Powinno się ograniczyć do minimum ilość nawozów sztucznych stosowanych w rolnictwie, dzięki czemu poprawiłaby się jakość gleb. Zastępowanie surowców nieodnawialnych, tworzywami uzyskanymi z recyklingu jest również istotną metodą ochrony naturalnych bogactw naszej planety. Nade wszystko istotne jest prowadzenie działań przemyślanych i nie równowagi w ekosystemach. To jak będzie wyglądała ziemia w następnym stuleciu zależy tylko od nas.