po 1866 r. sytuacja międzynarodowa Francji zaczęła się znacznie pogarszać. Niemcy jednoczące się pod pruskim przewodnictwem coraz bardziej zaczęły zagrażać cesarstwu francuskiemu. Kanclerz pruski Bismarck potrzebował efektownego zwycięstwa, które pozwoliłoby Prusom na przejęcie hegemonii w Europie i tym samym przyspieszenie ich procesu integracyjnego z państwami niemieckimi. Napoleon III był przeciwny zjednoczeniu Niemiec, gdyż takie duże i silne państwo stanowiło poważne niebezpieczeństwo dla Francji. Nie wiedział jednak, że armia pruska jest świetnie przygotowana do wojny i dlatego bardzo łatwo dał się wciągnąć w konflikt (umiejętnie podsycony przez Bismarcka).
9 VIII 1870 r. Niemcy oblegli Strasburg, a 2 IX armia francuska skapitulowała pod Sedanem. Do niewoli dostał się sam Napoleon III wraz z 39 generałami francuskimi.
4 IX 1870 r. proklamowana została III Republika Francuska i powołano rząd Obrony Narodowej, który kontynuował walkę z wojskami pruskimi oblegającymi Paryż. Po kilkumiesięcznym oblężeniu wyczerpane głodem miasto zdecydowało się 28 I 1871 r. przyjąć bardzo ciężkie warunki zawieszenia broni. W miesiąc później specjalnie wybrane Zgromadzenie Narodowe zatwierdziło preliminaria pokojowe. Francja musiała zapłacić Niemcom 5 mld franków w złocie odszkodowania, oddać im Alzację i część Lotaryngii. 10 V 1871 r. podpisano pokój.