Legenda o świętym Aleksym, bohater główny i tytułowy; syn Eufamijana i Aglijas, mąż księżniczki Famijany. Wzór średniowiecznego ascety
Wygląd: Jako asceta obdarty, brudny, zaniedbany
Życiorys: W dniu ślubu postanawia wyrzec się życia w bogactwie i dostatku, opuszcza żonę i odtąd żyje w surowej ascezie. Asceza w średniowieczu była uważana za najpewniejszą drogę osiągnięcia zbawienia. Aleksy nie waha się przed żadną formą cielesnych umartwień. Wystawia swe ciało na mróz, cierpi głód, spędza noce na modlitwie. Wkrótce wszyscy okoliczni mieszkańcy uważają go za świętego człowieka. Aleksy nie pragnie jednak sławy i uznania za życia. Chce pozostać nieznany, niezauważony. Przenosi się do swego rodzinnego miasta, tu mieszka w niszy pod schodami domu ojca. Autor legendy celowo zamieszcza sugestywny obraz upokorzeń, których święty doznaje - wylewanie na Aleksego pomyj to szczyt poniżenia i upokorzenia. Dopiero po śmierci ujawnia się tożsamość poniżanego przez wszystkich żebraka, czemu towarzyszą liczne cuda. To biografia charakterystyczna dla pism hagiograficznych
Charakterystyka: Święty-asceta jawi się jako człowiek o niezłomnym charakterze i niepospolitej sile woli. Jest skromny, pobożny, jego życie to pasmo wyrzeczeń i świadomie prowokowanych cierpień. Właśnie w nich średniowieczny asceta upatrywał sens życia. Wiara Aleksego była prosta i naiwna, całkowicie pozbawiona wątpliwości. Życie doczesne, będące w jego przekonaniu jedynie etapem na drodze do zbawienia, nie miało żadnej wartości - stąd pogarda dla wszelkich dóbr. Dobrowolnie wystawiał się na niewygody i cierpienia ufając, że przybliżą mu one zbawienie
Legenda o świętym Aleksym była odbierana jako autentyczny zapis ludzkiego cierpienia, a postać świętego nabierała cech mistycznych. Ówcześni czytelnicy mieli także świadomość głębokiego sensu cierpienia
Rola w utworze: Wzorzec średniowiecznego ascety
