Kwasy karboksylowe-jednofunkcyjne pochodne węglowodorów, które mają w cząsteczce grupę karboksylową o wzorze-COOH

Wzór ogl:CnH2n+1COOH 

1.Reakcje otrz a)utlenienie CH3CH2OHetan-[0]->CH3COOHkw.et.

b) Prb Toll HCHO + Ag2O -T,NH3-> HCOOH + 2Ag

c) Prb Trom CH3CHO + 2Cu(OH)2 → CH3COOH + Cu₂O +2H20

d) ferment oct. CH2CH2OH+O2→bakter.→CH3COOH + H2O

Reakcje a) dysocjacja jon CH3COOH <-H2O-> CH3COO- + H+ anion etanianowy

b) z metalami akt 2CH3COOH+Mg->(CH3COO)2Mg+H2↑etanian magnezu

c) z tlenkami metali 2CH3CH2COOH + K₂O → 2CH3CH2COOK + H₂O propanian potasu

d) z wodorotlenkami CH3COOH+NaOH->CH3COONa + H2Oetanian sodu

Zastosowania kw.etan.: farbowanie tkanin, środki czyszczące,konserwacja żywności,produkcja leków,rozpuszczalnik

Benzoesowego: konserwant żywności,aromat do ciast,podczas syntezy organicznej,pasty i płyny do zębów

Właściwości kw.etan: bezbarwna ciecz,ostry zapach, higroskopijny,żrący u drażniący, dobrze rozpuszcza się w wodzie,przewodzi prąd elektr.

Benzoesowego: słabo rozpusczalny w wodzie,ale dobrze w alkoholu, biała krystaliczna substancja stała

 

1.Wyższe kwasy karboksylowe-kwasy karboksylowe o długich łańcuchach węglowych

nasycone: C15H31COOHpalmitynowy, C17H35COOH stearynowy

To ciała stałe, nierozpuszczalne w wodzie, gęstość mniejszej od wody. Mają konsystencję woskowatą i beruę białą do jasnożółtej

nienasycone C17H33COOH oleinowy

To oleiste ciecze, barwa jasnożółta, nie rozpusczalne w wodzie, gęstość mniejsza od wody, delikatne zapachy

Wszystkie wkk dobrze rozpuszczają się w beznynie i innych rozpuszczalnikach organicznych

Reakcje 

a)nie reagują z tlenkami metali i metalami, ani dysocjacji

b) otrzymywanie mydeł 

C15H3COOH+ NaOH -T>CH3COONa+ H₂O palmitynian sodu (mydlo)

CH3COOH+ NaOH -T>TO C17H3COONa + H2O oleinian sodu (mydlo)

Mydła to sole wyższych kwasów karb.

a)Sodowe (twarda biała substancja stała, dobrozwwod, kostka mydła, powstają w wyniku połączenia tłuszczy z wodorotlenkiem sodu)

b)Potasowe (mazista, miękka subst.stala, dobrozwwod, płyn do prania,szare mydło, powstają w wyniku połączenia tłuszczy z wodorotlenkiem potasu)

 

1.Estry to produkty kwasów karboksylowych i alkoholi z grupą estrową o wzorze -COO-

1.a)Reakcja estryfikacji - reakcja chemiczna kwasu z alkoholem, w której wyniku powstają ester i woda.

b)hydroliza kwasowa-rozkład estru na kwas i alkohol w środowisku kwaśnym 

CH3COOCH2CH3 + H2O -H+> CH3COOH + CH3CH2OH etanian etylu,kwas etanowy,etanol

c)hydroliza zasadowa-reakcja rozkładu estru na sól i alkohol pod wpływem wodnych roztworów zasad.

CH3COOCH2CH3+NaOH->CH3COONa+ CHCH₂OH etanian etylu, etanian sodu,etanol

Właściwości: lotne, bezbarwne ciecze, przyjemny owocowy zapach, słabo rozpuszczalne w wodzie, dobre rozpuszczalniki, gęstość mniejsza od wody

Zastosowania: aromaty syntetyczne, konserwant, dynamit, lek nasercowy, zmywacz do paznokci, rozpuszczalnik farb i lakierów,polimery 

 

1.Tłuszcze -estry glicerolu i kwasów tłuszczowych.

Kwasy tłuszczowe-wyższe kwasy karboksylowe występujące naturalnie w tłuszczach np. palmitynowy,oleinowy,stear.

2.Właściwości: ciekły lub stały, nierozpuszczalne w wodzie, dobrze rozp. w benzynie, czyste nie mają zapachów, niskie temp. topnienia, niezbyt lotne, gęstość mniejsza od wody

3.Reakcja zmydlania tłuszczu to rekcja hydrolizy w środowisku zasadowym. Reakcja ta zachodzi zgodnie ze schematem:

tluszcz + wodorotlenek T= mydło + glicerol

4.Zastosowania: smażenie,pieczenie,czekolada,pasty do butów,wosk i lanolina pszczeli w kosmetykach

Znaczenie: źródło energii dla tkanek i narządów, chronią przed nadmierną utratą ciepła i wody, umożliwiają transport witamin ADEK, obniżają cholesterol, magazyn energii

 

1.Środki czystości i kosmetyki

Substancje powierzchniowoczynne-substancje zmniejszające napięcie powierzchniowe cieczy, np. mydło. (Część hydrofobowa-ogon, hydrofilowa-glowka)

Środki czystości-substancje przeznaczone do usuwania brudu z różnego rodzaju powierzchni.

Napięcie powierzchniowe cieczy to zjawisko występowania sprężystej błony na powierzchni cieczy. Woda ma bardzo duże napięcie powierzchniowe, co powoduje, że niektóre przedmioty łatwo utrzymują się na jej powierzchni. Duże napięcie powierzchniowe przeszkadza podczas procesów mycia i prania.

Zmniejszanie np: dodanie do wody mydła, płynu do mycia naczyń,proszku do prania

Woda twarda - jest kolejnym elementem utrudniającym pranie i mycie. Woda twarda

zawiera rozpuszczone sole wapnia i magnezu które mogą nadować jej twardość przemijającą i nieprzemijającą. 

Emulsja- mieszanina nierozpuszczających się w sobie cieczy, z których jedna jest rozproszona w drugiej w postaci bardzo małych kropelek.

 

1.Aminy- jednofunkcyjne pochodne amoniaku, w którym atom lub atomy wodoru zostały azastąpione grupą lub grupami węglowodorowymi.

Reakcje otrz. •CH3NH3Br-+NaOH→CH3NH2

+H2O+ NaBr metyloamina

NH3 + CH3CH2Cl → CH3CH₂NH ₂ + HCL

Reakcje

CH3NH2+HCl-> CH3NH3+ Cl- chlorek metyloamoniowy

Właściwości: metano i etanamina to gazy, charakterystyczny zapach zepsutych ryb, pozostałe to ciecze, im dłuższy łańcuch węglowy tym mniejsza rozpuszczalność w wodzie, aminy wykazują charakter zasadowy, barwią papierek wskaźnikowy na kolor niebieskozielony.

Zastosowania: leki,adrenalina,nylon, oranż metylowy, syntetyczne barwniki, środki powierzchniowo czynne, nawóz sztuczny

1.Amidy - pochodne kwasów karboksylowych i amoniaku. -CONH2-

Otrzymywanie:

CH3COOH + NH3 →CH3COONH4 etanian amonu

2.Mocznik to diamid kwasu węglowego

3. Zastosowaniai: nawóz azotowy, płyn po goleniu, kremy do rąk,rozpuszczalnik lakierów do mebli,klejow do drewna, paracetamol