Martenica – bułgarska tradycja na 1 marca. Słyszałeś o niej?

W marcu bułgarskie parki są pełne biało-czerwonych ozdób. Według ludowej tradycji mają one wpłynąć na Babę Martę i pomóc w nadejściu wiosny. Czym jest martenica? Jakie formy przybiera? Jakie wróżby się z nią wiążą? I co ma z tym wspólnego bocian?

Spis treści:

Martenica – bułgarska tradycja na 1 marca
Kim jest Baba Marta?

Martenica – bułgarska tradycja na 1 marca

Marzec kojarzy się z nadejściem wiosny. Bułgarzy mają ciekawą tradycję, która się z tym wiąże. 1 marca obdarowują bliskie osoby bransoletkami z biało-czerwonej włóczki, które są znane pod kilkoma nazwami. Najczęściej to martenica lub marticzka, ale można też spotkać określenia gadałuszka lub kicziłka. Podobny zwyczaj można spotkać w Rumunii i Mołdawii.

Słowo „martenica” pochodzi od bułgarskiej nazwy marca. Bransoletka ma zapewnić pomyślność, a kolory, które się na niej pojawiają, nie są przypadkowe. Czerwony symbolizuje krew i życie, a biały to czystość i szczęście. Przybiera też różne formy. Można dostać lalki (Piżo i Penda), plecionki lub pomponiki. Nawet jeżeli nie zostanie zrobiona samodzielnie, to nie powinno się jej kupować dla siebie.

Martenica ma mieć moc amuletu, ale trzeba przestrzegać pewnych zasady, aby nie straciła swoich właściwości. Musi być wykonana 1 marca przed wschodem Słońca. Nosi się ją na lewej ręce do czasu, gdy dostrzeże się pierwszą oznakę wiosny, np. bociana, kwitnące drzewo. Wtedy należy ją zdjąć, położyć pod kamieniem, puścić na rzece lub powiesić na drzewie. Wiele osób wybiera ostatnią opcję, dlatego bułgarskie parki w marcu są przystrojone na biało i czerwono.

Dawniej bransoletki były wykorzystywane do przepowiadania przyszłości. Martenice wkładano pod kamień. Gdy pojawiły się tam np. czerwone mrówki, to spodziewano się powiększenia stada owiec lub koni. Okazuje się, że niektórzy nadal wierzą, że dzięki gałgankowi mogą przewidzieć przyszłość. Do interpretacji wróżby jest potrzebny bocian. Trzeba zwrócić uwagę na szczegóły:

bocian z pisklęciem to zapowiedź dziecka;
latający bocian ma oznaczać intensywny rok;
siedzący bocian to zły znak, rok będzie smutny;
bocian stojący na jednej nodze – ma wróżyć, że w danym roku raz będzie dobrze, a innym razem gorzej.

Przeczytaj również: Przedwiośnie czy wiosna. Jak odróżnić te pory roku?

Kim jest Baba Marta?

Według ludowych tradycji Baba Marta to złośliwa staruszka. Jej imię pochodzi od nazwy trzeciego miesiąca w roku. Symbolizuje kapryśną marcową pogodę. To, co widać na niebie, ma zależeć od jej nastroju.

Na Babę Martę mają wpływać martenice. Obdarowanie staruszki gałgankami ma ją uszczęśliwić i przekonać, żeby nie opóźniała odejścia zimy i nastania wiosny.