1.Opis:

1) Terminem hipokaliemii określa się stężenie potasu (K+) w surowicy < 3,5 mEq/l, choć stężenie w surowicy jedynie w przybliżeniu odzwierciedla ilość potasu zgromadzonego w ustroju, jest to bowiem kation występujący głównie wewnątrzkomórkowo

2) Przyczyny niedoboru potasu: 

-  nieprawidłowości w obrębie nerek (podawanie leków moczopędnych, choroby cewek, hiperaldosteronizm)

- utrata potasu z przewodu pokarmowego (wymioty, odsysanie przez sondę nosowo-żołądkową, biegunki, przetoki)

- przesunięcie wewnątrzkomórkowe e (zasadowica, podawanie insuliny, stosowanie a2-agonistów, okresowe porażenie hipokaliemiczne) 

- niedostateczna ilość potasu w pożywieniu  (osoby starsze, alkoholicy, chorzy z dużą utratą łaknienia)

2.Wywiad:

1) Objawy łagodnej i umiarkowanej hipokaliemii:

- osłabienie

- kurcze mięśniowe

- zaparcie

- niedrożność jelit i pogorszenie reakcji odruchowych

2) Ciężka hipokaliemia (< 2,5 mEq/l) prowadzi do porażenia wiotkiego, tężyczki, rabdomiolizy, zatrzymania oddechu i zaburzeń pracy serca

3.Badanie fizykalne:

1) Ocena czynności życiowych - zbadać częstość tętna, oddechu i ciśnienie krwi (występowanie nadciśnienia przy obniżeniu stężenia potasu sugeruje chorobę naczyń nerkowych, pierwotny aldosteronizm lub zespół Cushinga)

2) Skóra - sprawdzić, czy nie występują siniaki lub uszkodzenie tkanek

3) Jama brzuszna - wykluczyć niedrożność jelit

4) Badanie neurologiczne - zbadać siłę mięśniową i odruchy (wzmożenie odruchów ścięgnistych). Ocenić stan psychiczny

4.Badania diagnostyczne:

1) Badania biochemiczne - natychmiast oznaczyć stężenie potasu w surowicy. Wykonać próby czynnościowe nerek oraz zbadać stężenie wapnia (Ca++) i magnezu (Mg++)

2) Badania gazometryczne - najczęściej podwyższeniu pH o 0,1 w wyniku zasadowicy metabolicznej towarzyszy obniżenie stężenia potasu w surowicy o 0,3 mEq/l

3) Przy stosowaniu naparstnicy - hipokaliemia zwiększa wrażliwość na naparstnicę i ryzyko zatrucia

4) Badanie EKG - Zaburzenia w EKG obejmują spłaszczenie lub odwrócenie załamka T, pojawienie się załamka U, obniżenie odcinka ST-T, a w przypadkach ciężkiej hipokaliemii blok przedsionkowo-komorowy i zatrzymanie akcji serca

5.Leczenie:

- najbezpieczniejszą metodą wyrównywania łagodnej i umiarkowanej hipokaliemiijest podawanie potasu doustnie (KCl w tabletkach lub roztworze)

- pacjentom z ciężką hipokaliemią (szczególnie, jeśli występują, nieprawidłowości w EKG lub zaburzenia mięśniowo-nerwowe) oraz chorym nie mogącym przyjmować potasu doustnie podaje się sole potasu we wlewach dożylnych (10-20 mEq na każdy litr roztworu fizjologicznego soli kuchennej lub 10 mEq KCl rozpuszczone w 100 ml fizjologicznego roztworu NaCl). Nie należy przekraczać dawki 20 mEq potasu na godz.

- przy uzupełnianiu dożylnym należy monitorować czynność serca w sposób ciągły

- przyjmuje się zasadę, że do uzyskania wzrostu stężenia potasu w surowicy o 1 mEq/1 potrzebne jest podanie 40-50 mEq potasu

- niedobór wapnia lub magnezu utrudnia wyrównywanie hipokalcemii i wymaga równoczesnego uzupełnienia także tych pierwiastków