Pogodą nazywamy ogół zjawisk fizycznych, które zachodzą w troposferze (przyziemnej warstwie atmosfery) w określonym miejscu i czasie. Jej podstawową cechą jest zmienność czasowa (dlatego definiuje się ją także jako chwilowy, aktualny stan troposfery) oraz przestrzenna, co sprawia, że na ogół wyznacza się ją dla niewielkiego obszaru. W celu określenia stanu pogody, należy dokonać obserwacji i pomiarów wspomnianych wyżej zjawisk. Wyróżnione w ten sposób cechy nazywa się składnikami pogody. Zalicza się do nich:
- ciśnienie atmosferyczne
- temperaturę powietrza
- wilgotność powietrza
- zachmurzenie
- opady atmosferyczne
- siłę i kierunek wiatru
- inne zjawiska np. burze, zapylenie, mgły
Klimat jest to ustalony na podstawie wieloletnich obserwacji przebieg stanów pogody, charakterystyczny dla danego obszaru (najczęściej całego regionu) i zmieniający się w cyklu rocznym. Kształtowany jest pod wpływem szeregu czynników klimatotwórczych, do których zalicza się:
- szerokość geograficzną
- rozmieszczenie oraz wielkość lądów i oceanów
- wysokość nad poziomem morza
- ukształtowanie terenu
- stałe wiatry
- prądy morskie
- pokrycie terenu (szata roślinna)
- pokrywę śnieżną i lodową
- działalność człowieka
Ze względu na zróżnicowanie warunków klimatycznych na kuli ziemskiej, powszechnie stosuje się podział świata na strefy klimatyczne. Są one wyróżnione w oparciu o różne czynniki: temperaturę powietrza, opady atmosferyczne, rodzaj mas powietrza, a także np. naturalne formacje roślinne. W Polsce najczęściej stosowaną klasyfikacją klimatów jest podział autorstwa Wincentego Okołowicza. Wyróżnił on pięć stref klimatycznych:
1. Strefa klimatów równikowych
Typy klimatu: równikowy wybitnie wilgotny; podrównikowy wilgotny; podrównikowy suchy.
2. Strefa klimatów zwrotnikowych
Typy klimatu: zwrotnikowy morski; zwrotnikowy monsunowy; suchy i skrajnie suchy,.
3. Strefa klimatów podzwrotnikowych
Typy klimatu: śródziemnomorski; monsunowy; kontynentalny suchy, półpustynny i pustynny.
4. Strefa klimatów umiarkowanych (ciepłych i chłodnych)
Typy klimatu: morski; przejściowy; kontynentalny; monsunowy.
5. Strefa klimatów okołobiegunowych
Typy klimatu: subpolarny; polarny.
