Planeta Wenus należy do planet z tak zwanej grupy ziemskiej, do której zalicza się także Merkury, Ziemia i Mars. Jest drugą co do odległości planetą względem Słońca. Już w czasach starożytnego Rzymu budziła ona zainteresowanie ludzkości, nosi nawet imię mitologicznej bogini miłości. Jest trzecim co do jasności obiektem na naszym niebie, zaraz po Słońcu i Księżycu. Zwykle można ją oglądać wieczorem lub wczesnym rankiem, zatem niektórzy nazywają ją Gwiazdą Wieczorną lub Gwiazdą Poranną albo Jutrzenką. Jako, że Wenus leży pomiędzy naszą planetą a Słońcem, raz na jakiś czas można obserwować jej przejście przed tarczą gwiazdy. To widowiskowe wydarzenie jest bardzo rzadkie, znacznie rzadsze niż podobne zajście w wykonaniu Merkurego. Po raz ostatni można je było obserwować 8 czerwca 2004 roku, wcześniej zaś miało ono miejsce 8 grudnia roku 1882. Orbita Wenus jest najbardziej okrągła spośród orbit pozostałych planet krążących wokół Słońca, jej okres obiegu trwa zaledwie 0,615 ziemskiego roku i odbywa się w średniej odległości 0,72 jednostki astronomicznej od gwiazdy.

Wenus jest planetą, która krąży w najbliższej odległości od Ziemi. Minimalna odległość między planetami wynosi około 40 mln kilometrów, maksymalna natomiast sięga 259 mln kilometrów. Wenus jest też bardzo zbliżona w stosunku do naszej planety pod względem swojej budowy. Pod względem swych rozmiarów tylko nieznacznie ustępuje Ziemi. Jej masa stanowi aż 82% całkowitej masy Ziemi, średnica zaś jest jedynie o 5% mniejsza. Wenus, tak jak nasz Księżyc, występuje w fazach, to znaczy, że z punktu widzenia Ziemi można obserwować tylko ten jej fragment, na który w danym momencie padają promienie słoneczne.

Oś obrotu planety jest niemal prostopadła do jej płaszczyzny orbity, a ruch obrotowy jest bardzo powolny, doba wenusjańska trwa blisko 117 dób ziemskich. Jest jeszcze cos charakterystycznego w tym ruchu, otóż obrót Wenus wokół własnej osi odbywa się w kierunku przeciwnym do jej wędrówki orbitalnej wokół Słońca, ponadto kąt nachylenia płaszczyzny równikowej planety względem płaszczyzny ekliptyki całego układu wynosi niemal 1800. Wschód Słońca na Wenus ma miejsce po zachodniej stronie planety, podczas gdy zachodzi ono na wschodzie. Jak dotąd nie ma dobrej hipotezy, która jednoznacznej tłumaczyłaby tego typu zachowanie. Są jednak teorie głoszące, że kiedyś kierunek obrotu Wenus wokół Słońca pokrywał się z wędrówką pozostałych planet. Zmiana w przypadku Wenus nastąpiła w rezultacie zderzenia z jakimś innym obiektem, np. planetoidą. Jej pełny obieg wokół Słońca trwa 243 dni.

Dotychczasowe obserwacje świadczą o tym, że struktura wewnętrzna Wenus również pod wieloma względami przypomina wnętrze naszej planety. W samym centrum znajduje się jądro zbudowane z żelaza i niklu, którego promień sięga 3000 km długości, kolejna warstwę stanowią skały, ostatnią zaś skorupa powierzchniowa o grubości kilkudziesięciu kilometrów. Kratery wulkaniczne obficie pokrywające powierzchnię planety powstały jakieś pół miliarda lat temu, występowały też zjawiska tektoniczne lecz w nieco mniejszym stopniu. Prawie 85% powierzchni planety zajmują twory wulkanicznego, są to rożnego typu kopuły, olbrzymie równiny, rozległe potoki zastygłej lawy, niesymetryczne kratery. Natomiast obfita sieć rowów, wąwozów i szczelin oraz liczne fałdy i zmarszczki dają świadectwo dawnym ruchom natury tektonicznej. Niewiele jest natomiast kraterów powstałych w wyniku zderzenia z obcymi obiektami, które mówiłyby cos o historii planety z okresu wzmożonego bombardowania np. planetoidami. Ślady po tych odległych wydarzeniach powoli zniknęły na skutek późniejszej działalności wulkanicznej. Rzadko można spotkać jeszcze powstałe niedawno kratery meteorytowe.

Atmosfera Wenus została odkryta przez Michaiła Łomonosowa dopiero 26 maja 1761 roku podczas obserwacji jednego z rzadkich przejść planety miedzy tarczą Słońca a Ziemią. Jest ona gęsta i dość gruba, co utrudnia badanie powierzchni planety. W jej skład wchodzi głownie dwutlenek węgla i stanowi on aż 96% wszystkich gazów, ponadto obecny jest azot w zawartości około 3,5% oraz śladowe ilości dwutlenku siarki, tlenku węgla, argonu, neonu, a także para wodna oraz chloro- i fluorowodór. Dzienne i nocne wahania temperatur nie przekraczają 25 stopni Kelwina, przy powierzchni mierzy ona aż 750K. Panuje tam też bardzo wysokie ciśnienie rzędu około 9 MPa, co stanowi wartość ziemskiego ciśnienia atmosferycznego pomnożonego jakieś 90 razy. Na powierzchni Wenus występuje tak zwany efekt cieplarniany spowodowany dużą zawartością dwutlenku węgla w atmosferze oraz grubą i nieprzezroczystą warstwą chmur otaczających całą planetę na wysokościach od 60 do 80 km. Na skutek tego już na wysokości około 100 km nad powierzchnią Wenus temperatura spada do blisko 100K. Dopiero badania radarowe prowadzone przy użyciu specjalnych sond kosmicznych pozwoliły na przedarcie się przez gęstą warstwę obłoków i na dokładniejsze zbadanie powierzchni planety. Wcześniej astronomowie twierdzili, że na Wenus panuje wilgotny i ciepły klimat, podobny do tego jaki panuje w tropikalnych rejonach Ziemi.

W miarę sprzyjające warunki panujące na Wenus pozwoliły naukowcom na snucie planów na przekształcenie w przyszłości jej środowiska tak, aby było ono dogodne do zapoczątkowania rozwoju życia. Chciano w ten sposób upodobnić tą planetę do Ziemi. W pierwszym kroku planowano "wysiać" wenusjańską atmosferę zarodnikami roślin. Zarodniki te miałyby pobierać dwutlenek węgla z atmosfery i wykorzystując rekcję fotosyntezy przekształcając go w tlen. Miałoby to zapoczątkować szereg przemian, które w rezultacie wytworzyłyby środowisko na kształt przypominające środowisko ziemskie. Nie wiadomo jednak jak te teoretyczne prognozy sprawdziłyby się w praktyce i czy organizmy pochodzenia ziemskiego przetrwałyby w tak skrajnych temperaturach.

Prawie 70% powierzchni Wenus zajmują rozległe równiny. Największą i najbardziej charakterystyczną jest wyżyna o rozmiarach ziemskiego kontynentu znajdująca się na półkuli północnej zwana Ziemią Isztar. Jest to wyżyna podobna do Tybetu, ale wielkości stanów Zjednoczonych, otoczona ze wszystkich stron łańcuchami górskimi o szczytach znacznie wyższych niż najwyższe wzniesienia na naszej planecie.

Pole magnetyczne na powierzchni Wenus jest bardzo słabe, przyczyną tego zjawiska może być bardzo powolny ruch obrotowy planety. Pole magnetycznego czy magnetosfera są praktycznie niezauważalne na tej planecie.

Nie wiadomo dlaczego Wenus nie ma żadnego naturalnego księżyca.

Podstawowe dane dotyczące planety Wenus to:

Średnia odległość od Słońca - 108 200 000 km

Średnica równikowa - 12 104 km

Okres obiegu wokół Słońca - 224,7 dni Ziemskich

Okres obiegu wokół osi - 243 dni 0 godz. 27 min

Grawitacja na powierzchni - 0,93

Liczba księżyców - 0

Mały słownik astronomiczny:

  • Jednostka astronomiczna to średnia odległość jaka dzieli Ziemię od Słońca, wynosi ona 150 mln km. Jest to jednostka używana przy wyrażaniu odległości w naszym Układzie Słonecznym.
  • Rok świetlny to 63240 jednostki astronomiczne.
  • Płaszczyzna orbitalna planety to umowna płaszczyzna zawierająca orbitę danej planety.
  • Płaszczyzna ekliptyki to płaszczyzna, w której leży większość płaszczyzn orbitalnych planet naszego Układu Słonecznego.