Najbardziej budzące sprzeciwy tworzywa należące do tworzyw sztucznych to polichlorek winylu (PCV) i poliuretan.
Polichlorek winylu to szeroko rozreklamowane tworzywo sztuczne, służące jako surowiec do wyrobu wykładzin, worków, folii (np. czarnej folii organicznej) opakowań, rur, okien, drzwi. Znane są również firmy produkujące na bazie PCV elegancką odzież przeznaczoną dla pań. Produkcja PCV stwarza zagrożenie zarówno w czasie samej produkcji, jak również w momencie kiedy PCV staje się bezużytecznym odpadem. W procesie spalania polichlorku winylu wytwarzają się wysoce groźne związki chemiczne zwane dioksynami, które są jednokrotnie bardziej niebezpieczne od cyjanku potasu.
Począwszy od pierwszego stycznia ubiegłego roku opakowania wytworzone z tworzyw sztucznych są oznakowane. Znakiem PCV jest trójkąt, z trójką w środku. Dokonując zakupów należy zwrócić uwagę na to, z czego dane produkty są wykonane, oznaczenia takie znajdziemy na dnie pudełka czy ogólnie opakowania.
W dzisiejszych czasach na terenie całej Europy prowadzi się kampanię prowadzącą do całkowitego wycofania polichlorku winylu z użytku codziennego, co odzwierciedla slogan reklamowy PVC – FREE.
Jako drugi z najbardziej niebezpiecznych tworzyw sztucznych jest poliuretan.
Poliuretan stanowiący budulec tzw. pianek poliuretanowych, podczas spalania powoduje powstawanie cyjanowodoru. Jest to ciemna strona stosowania pianek poliuretanowych. Kiedy człowiek dostanie się w opary cyjanowodoru, będąc w zamkniętym pomieszczeniu, zdolny jest przeżyć zaledwie 90 sekund. Poliuretan stanowi budulec pianek uszczelniających, izolacji, gąbek. Produktów takich jak wyżej wymienione najlepiej unikać. Odpady stanowiące pozostałość po opakowaniach należy zabezpieczać i odtransportować w bezpieczne miejsca, na specjalnie do tego wyznaczone składowisko.
PCW - POLICHLOREK WINYLU
Tworzywo syntetyczne termoplastyczne, produkt polimeryzacji chlorku winylu. Czysty polichlorek winylu jest bezbarwny, bez zapachu, niepalny, odporny na działanie kwasów solnego i siarkowego o stężeniu do 50%, rozcieńczonego kwasu azotowego i rozcieńczonego alkoholu. Nierozpuszczalny w alkoholu i benzynie, pęcznieje i rozpuszcza się na gorąco w chlorowcowęglowodorach, estrach, ketonach i pirydynie. Można go stosować w temp. —10 do +60°; w temp. 130—150° mięknie i daje się formować. Można go zmiękczyć dodając znaczną ilość plastyfikatorów, najczęściej ftalanu dwubutylu, fosforanu trójkrezylu i in. Otrzymywanie: z chlorku winylu pod ciśnieniem w procesie polimeryzacji emulsyjnej w obecności inicjatorów rozpuszczalnych w wodzie, również w procesie polimeryzacji suspensyjnej (perełkowej) w obecności nadtlenku benzoilu jako inicjatora.
Zastosowania: twardy polichlorek winylu (winidur) do wykładania zbiorników, budowy instalacji wodociągowych i kanalizacyjnych, naczyń kwasoodpornych itp., uplastyczniony w postaci folii do wyrobu płaszczów przeciwdeszczowych i galanterii, poza tym wytłacza się z niego węże, taśmy itp.
polichlorek winylidenu - tworzywo syntetyczne termoplastyczne, produkt polimeryzacji chlorku winylidenu CH2 = CCl2, temperatura wrzenia 32°, bezbarwny, niepalny, odporny na działanie chemikaliów z wyjątkiem kwasu siarkowego o stężeniu powyżej 95% i stężonego wodorotlenku sodowego, ma wysoką temp. mięknięcia. Stosuje się go najczęściej jako kopolimer z chlorkiem winylu. Otrzymywanie z chlorku winylidenu w procesie polimeryzacji pod ciśnieniem w obecności nadtlenku benzoilu jako inicjatora; kopolimer otrzymuje się stosując mieszaninę chlorku winylidenu i chlorku winylu. Zastosowanie: głównie do produkcji włókien (saran), poza tym węży, prętów, taśm i różnych wyrobów technicznych.
policzterofluoroetylen (teflon, fluor) tworzywo syntetyczne, produkt polimeryzacji czterofluoroetylenu, przejrzysta biała masa o wyglądzie woskowatym, odporna na temperaturę do 250°, w temp. ok. 390° depolimeryzuje się. Policzterofluoroetylen jest odporny na działanie czynników chemicznych z wyjątkiem stopionych metali alkalicznych oraz gorącego fluoru, wytrzymuje działanie dymiącego kwasu azotowego i wody królewskiej. Otrzymywanie czterofluoroetylenu: w procesie polimeryzacji pod ciśnieniem w obecności inicjatorów. Zastosowanie: do budowy i wykładania aparatury odpornej na czynniki chemiczne, zwłaszcza w podwyższonej temperaturze, w przemyśle elektrotechnicznym, głównie w przypadkach stosowania prądów wysokich częstości itp.
polietylen (politen, alkaten) tworzywo syntetyczne, produkt polimeryzacji etylenu, przejrzysta masa bez zapachu o woskowatym wyglądzie, dobrych własnościach dielektrycznych, odporna w temp. pokojowej na działanie kwasów, zasad i rozpuszczalników organicznych, w temp. 70° rozpuszczalna w węglowodorach alifatycznych i ich chlorowcopochodnych. Polietylen. jest odporny na działanie niskich temp. do 60°, mięknie w temp. 100—115°, zależnie od średniego stopnia polimeryzacji. Otrzymywanie: z etylenu w procesie polimeryzacji pod ciśnieniem 1500—2500 at. w temp. 100—300° w obecności tlenu jako inicjatora (polietylen wysokociśnieniowy) lub pod normalnym ciśnieniem w obecności alkiloglinowych katalizatorów Zieglera (polietylen niskociśnieniowy). Zastosowanie: w przemysłach farmaceutycznym, spożywczym i innych jako opakowanie z cienkiej folii, w przemyśle elektrotechnicznym do izolacji kabli wysokiej częstotliwości, kabli podmorskich, w radiotechnice, telewizji itp.; w przemyśle chemicznym do sporządzania powłok i przewodów.
poliizobutylen - tworzywo termoplastyczne zaliczane do kauczuków z powodu znacznej elastyczności, chociaż nie podlega procesowi wulkanizacji. Odporny na działanie wody, kwasów i zasad, pęcznieje, a następnie rozpuszcza się w węglowodorach i związkach aromatycznych, chlorowcopochodnych, dwusiarczku węgla itp. Przerabia się podobnie jak kauczuk. Otrzymywanie: w obecności katalizatorów typu Friedela i Craftsa. Zastosowanie: do produkcji klejów, do impregnowania tkanin, do wykładania zbiorników kwasoodpornych. rur, aparatów do wyrobu węży, jako izolator kabli elektrycznych itp.
poliizopren (cis-poliizopren) - główny składnik kauczuku naturalnego. Niedawno rozpoczęto produkcję kauczuku syntetycznego cis-poliizoprenowego, który odznacza się wyjątkowo dużą elastycznością.
RecyklingPolichlorku winylu - jest materiałem wykorzystywanym w przemyśle budowlanym do produkcji ram okiennych. W procesie recyklingu rozdrabnia się je (po oddzieleniu od nich szkła i elementów metalowych), a następnie wykorzystuje do produkcji nowych profili okiennych, mieszając ze świeżym surowcem.
RecyklingPolitereftalanu etylu - służy do produkcji opakowań, które po spełnieniu swojej funkcji najczęściej trafiają do niesortowanych śmieci. Z tego powodu w Polsce recykluje się tylko około 15% rocznej produkcji butelek PET. Ich recykling stanowi kombinację recyklingu konwencjonalnego (mechanicznego) i chemicznego. Otrzymany w ten sposób PET można wykorzystać do produkcji nowych opakowań oraz włókien. Recykling tej substancji wymaga o 60% mniej energii niż produkcja nowego tworzywa.
Ze zużytych opon samochodowych można produkować wykładziny podłogowe. W tym celu z opon usuwa się metale i tkaniny, a gumę poddaje się kilkustopniowemu rozdrabnianiu, aż do uzyskania drobnoziarnistej czystej mączki gumowej. Jednak metody tej nie wykorzystuje się zbyt często z uwagi na duży nakład pracy mechanicznej. Bardziej opłacalne okazało się spalanie opon w piecach cementowych. Obecnie rozdrobnionych opon używa się powszechnie jako zastępczego paliwa w cementowniach. Dodatkową zaletą takiego rozwiązania jest wykorzystanie zawartej w oponach siarki do produkcji klinkieru cementowego. Zastosowania: zderzaki samochodowe, rury, sprzęt medyczny, zabawki.
RecyklingPolipropylenu - wykorzystywany w dużych ilościach do produkcji obudów akumulatorów samochodowych, zbiorników na paliwo i inne ciecze oraz zderzaków, jest poddawany recyklingowi dwuetapowemu. Pierwszy etap obejmuje zgrubne rozdrabnianie oczyszczonych elementów i usuwanie z nich metali. Następnie tworzywo mieli się na mokro, myje oraz suszy. Otrzymane wiórki polipropylenowe poddaje się homogenizacji. W drugim etapie wytwarza się z nich metodą wtryskową kołpaki do kół samochodowych.
Tworzywa są również bardzo szkodliwe dla środowiska naturalnego w czasie całego cyklu życia. Poza tym, jako że są głównym składnikiem śmieci, powodują problemy w czasie produkcji, użytkowania i składowania. Większość tworzyw produkuje się z ropy naftowej i gazu, które powodują ogromne zniszczenia w środowisku w trakcie pozyskiwania
(wydobycia), ekstrakcji i transportu . Przykładowo wylewy ropy naftowej powodują ogromne zanieczyszczenie środowiska w wodach oceanów i strefie przybrzeżnej. W czasie rafinacji ropy i gazu dochodzi do znaczących emisji zanieczyszczeń do powietrza atmosferycznego, takich jak NOx , SO2 i węglowodanów , które przyczyniają się do powstawania kwaśnych deszczów i są szkodliwe kiedy je wdychamy. Ropa naftowa i gaz ziemny należą także do bogactw nieodnawialnych.
Wiele wyrobów z tworzyw sztucznych produkuje się jako przedmioty jednorazowego użytku albo jako produkty o krótkim okresie życia. Ponadto produkty i opakowania z tworzyw wypierają znacznie bardziej przyjazne dla środowiska produkty i systemy opakowań (znormalizowane butelki zwrotne).
W recyklinguchemicznym materiały odpadowe są przetwarzane w materiały o innych właściwościach, a tym samym – odmiennym zastosowaniu. Przykład recyklingu chemicznego stanowi wytwarzanie olejów opałowych z tworzyw sztucznych.
Recykling energetyczny polega na produkcji stałych, ciekłych lub gazowych paliw w wyniku spalania odpadów.
Recykling materiałowy polega na przetwórstwie tworzyw sztucznych, które stanowią obecnie około 10% wszystkich odpadów stałych. Takiemu recyklingowi poddaje się przede wszystkim opakowania, a także artykuły związane z budownictwem, przemysłem samochodowym i elektromaszynowym. Obecnie najwięcej zagospodarowuje się odpadów opakowaniowych, stanowiących 35% masy odpadów komunalnych i aż 50% ich objętości. Odpady rozdrabnia się, a następnie rozdziela na frakcje lekkie oraz ciężkie. W wyniku dalszej ich obróbki powstają granulaty i aglomeraty służące do otrzymywania nowych wyrobów. W wyniku połączenia tych procesów z recyklingiem chemicznym często otrzymuje się cenne substancje oleiste oraz gazowe.
Rozpoznawanie:
Recykling organiczny obejmuje procesy biologicznego rozkładu odpadów, zachodzące dzięki odpowiednim mikroorganizmom.
Recykling surowcowy obejmuje procesy mające na celu przekształcenie odpadów w surowce, z których zostały one wytworzone.
Komentarze (0)