Każdego dnia - nawet nie zdając sobie sprawy - przyczyniamy się do produkowania śmieci. Idąc na zakupy nie zwracamy uwagi na opakowanie towaru ani jego ekologiczność. Po powrocie do domu przeważnie wyrzucamy kilkadziesiąt woreczków, opakowań, kartoników czy reklamówek. Nie segregujemy ich ani nie wykorzystujemy ponownie- zwyczajnie wyrzucamy do kosza.

W taki oto sposób każde gospodarstwo wyrzuca ( i tym samym przyczynia się do produkcji) ton odpadków. Odpady te można podzielić na trzy podstawowe grupy:

1. Odpady, które ulegają rozkładowi ( na ogół są to resztki produktów spożywczych);

2. Odpady nadające się do przetworzenia- jak szkło, papier, metal, tworzywo;

3. Odpady niebezpieczne dla środowiska - jak leki, detergenty, aerozole, farby;

Przedstawiając problem odpadów warto także podać ich definicję oraz opisać, co kryje się pod tym pojęciem. Generalnie za odpady uważa € produkty, które powstają w wyniku działalności człowieka. Są one przy tym nieprzydatne, szkodliwe bądź uciążliwe dla otoczenia. W kontekście tego zagadnienia zawsze nasuwa się kwestia szkodliwości śmieci i wszelkich nieczystości. Przytoczyć tu można następujący podział pod kątem tego kryterium:

  1. odpady niebezpieczne -są to takie nieczystości, które nawet w najmniejszej ilości powodują szkodliwe i trwałe konsekwencje dla środowiska naturalnego; zawierają one przeważnie elementy toksyczne, radioaktywne, czynne biologicznie;
  2. odpady szkodliwe - to taka grupa, która dopiero w większej ilości powoduje negatywne skutki dla środowiska;
  3. odpady uciążliwe- są to odpady, które nie powodują procesu niszczenia, ale burzą naturalną harmonię środowiska i krajobrazu;

Odpady można unieszkodliwiać, czyli wykluczać szkodliwe działanie odpadów. Wykorzystywanym sposobem jest między innymi utylizacja. Polega ona na wykorzystaniu surowców pochodzących z odpadów. Często procesowi temu poddaje się produkty, które straciły wartość użytkową ( np. zepsuta lodówka, uszkodzony telewizor). Pojęcie to odnosi się przede wszystkim na określenie procesu przeróbki ubocznych produktów pochodzących z przemysłu spożywczego.

Unieszkodliwianie odpadów obejmuje między innymi gromadzenie i segregowanie odpadów. Szczególną uwagę zwraca się przy tym na te śmieci, które mogą być użyte jeszcze raz. Niekiedy odpady są spalane, a powstałe w ten sposób ciepło służy do ogrzewania czy jest przekształcane w energię elektryczną.

Usuwanie odpadów musi być zróżnicowane w zależności od rodzaju nieczystości. Miejsce składowania i eliminacji odpadów są różne w poszczególnych państwach czy regionach. W krajach biedniejszych wciąż spotyka się "dzikie" wysypiska śmieci. Odpady bardzo często są palone, co w konsekwencji powoduje powstawanie szkodliwych dymów i gazów. Centra przemysłowe często wykorzystują urządzenia i specjalistyczną aparaturę do spopielania śmieci. Bogatsze państwa budują bardziej skomplikowane instalacje, które służą do segregowania i odzyskiwania śmieci do ponownej przeróbki.

Coraz powszechniejsze staje się także inteligentne sortowanie. Polega to na tym, że sami mieszkańcy segregują śmieci do właściwych pojemników. W wielu miastach Polski spotyka się coraz częściej kolorowe kubły, które przeznaczone są na określone odpady ( na przykład na szkło kolorowe, bezbarwne, metal czy papier). Taki rodzaj działania wymaga jednak właściwej akcji promocyjnej i edukacyjnej. Bardzo trudno jest wyrobić w mieszkańcach nawyk segregowania śmieci- stąd działania takie są dopiero rozpowszechniane. Chodzi przede wszystkim o rozpowszechnianie wiedzy na temat zanieczyszczenia i wyrobienie pewnej świadomości ekologicznej. Ważne jest, by uświadomić zwykłemu człowiekowi, że on też może zrobić coś pozytywnego dla środowiska.

Od kilku lat coraz modniejszy i popularniejszy staje się recykling. Polega on na ponownym wykorzystaniu odpadów do wytwarzania nowych produktów. Przyjęta w polskim ustawodawstwie zasada mówi wyraźnie, że recykling to odzysk, który opiera się na wtórnym przetworzeniu substancji lub materiałów, które zawarte są w odpadach. Celem jest uzyskanie substancji bądź materiału, który może być użyty ponownie jako materiał o przeznaczeniu pierwotnym. Spotkać można także pojęcie recyklingu ograniczonego, który polega na

  • obróbce tlenowej, w tym kompostowanie, lub obróbce beztlenowej odpadów, które poddają się procesowi rozkładu biologicznego; ma to miejsce w sytuacji, gdy warunki poddane są kontroli;

Warto zwrócić uwagę na to, że recykling jest bardzo istotny z punktu widzenia środowiska i jego ochrony Jest on przy tym coraz szerzej stosowany. Z odpadów komunalnych można uzyskać w wyniku przetworzenia tworzywa sztuczne, makulaturę do produkcji papieru. Zużyte szklane butelki czy części metalowe mogą zostać powtórnie przetworzone i na nowo wykorzystane. Szczególne znaczenie pełni recykling w hutnictwie. Z części metalowych i stali powtórnie produkuje się nowe elementy. Nabiera to szczególnie nowego wymiaru w kontekście malejących zasobów naturalnych. Każdy człowiek może, poprzez segregację, ułatwiać recykling i ratować stan środowiska naturalnego.

Odpady, które są niebezpieczne dla środowiska stanowią dziś poważny problem dla każdego kraju. Jest to coraz częściej nie tylko problem społeczny, ale i polityczny. Rządzący starają się regulować kwestie zanieczyszczeń zagrażających środowisku, ale nie zawsze się to udaje.

Kryteriów podziału odpadów jest bardzo dużo. Jedno z nich zostało już przedstawione. Istnieją także klasyfikacje, które zwracają uwagę na cechy fizyczne i chemiczne śmieci.Bierze się wówczas pod uwagę takie wyróżniki jak stan skupienia, toksyczność czy możliwość powtórnego wykorzystania. Często odpady dzieli się na dwie grupy: odpady przemysłowe i komunalne. Pierwsza grupa obejmuje takie odpady, które powstają w czasie wydobycia i przeróbki różnych surowców. Powodem gromadzenia się dużej ilości tego typu odpadów jest ich nieracjonalne użycie. Odpady komunalne z kolei produkowane są przez człowieka. Można powiedzieć, że każde gospodarstwo domowe jest "wytwórnią" śmieci tego rodzaju. Należą tu głównie resztki pożywienia, opakowania, reklamówki, zużyty sprzęt czy makulatura. Większość z nich może być przy tym wykorzystana ponownie (a często o tym zapominamy).

Problem odpadów jest niewątpliwie bardzo poważny. Najrozsądniej by było ograniczyć produkcję zbędnych opakowań czy pojemników. Istotne jest też wykorzystanie takich materiałów, które można powtórnie wykorzystać- jak papier, metal, szkło.

Niestety jednak często jest tak, że śmieci są po prostu palone. Jest to nieracjonalny i szkodliwy sposób. W wyniku takiego działania powstają bardzo szkodliwe gazy i pyły. Popularne są także wysypiska śmieci znajdujące się zwykle poza miastem. Stanowią one zagrożenie dla człowieka- jego zdrowia a nawet życia. Najczęściej wysypiska są ulokowane na terenach nienadających się do użytku. Nie oznacza to jednak, że są bezpieczne. Jeśli w pobliżu wysypiska znajdują się miasteczka czy małe wsie, dla mieszkańców uciążliwy jest nie tylko smród. Skażeniu często ulegają okoliczne gleby oraz akweny.

W każdym mieście i miasteczku obecnie buduje się także kanalizację. Jest to zespół rządzeń i sprzętu, którego zadaniem jest odprowadzanie ścieków z miejsca ich powstania. Następnie są one transportowane do oczyszczalni i tam oczyszczone. Kanalizacja głównie zajmuje się usuwaniem ścieków gospodarczych z obiektów usługowych, domów, osiedli. Wyróżnia się trzy główne rodzaje kanalizacji:

  1. kanalizację rozdzielczą- która składa się z oddzielnych sieci; jedna z nich odprowadza ścieki o charakterze bytowo - gospodarczym, a druga- ścieki deszczowe;
  2. kanalizację pórozdzielczą - w ramach której sieci kanalizacyjne współpracują ze sobą;
  3. kanalizację ogólnospławną- w tego typu kanalizacji nieczystości odprowadzane są za pośrednictwem jednej sieci;

Problem odpadów nie jest problemem tylko i wyłącznie oczyszczalni ścieków, składu odpadów czy wysypisk. Jest to kwestia, która dotyczy nas wszystkich i każdego z osobna. To my przyczyniamy się do wzmożonej produkcji ton opakowań i pudełek. A przy tym każdy z nas może w zasadniczy sposób wpłynąć na poprawę stanu środowiska. Wystarczy zwracać większą uwagę na produkty, które wybieramy. Kartony czy pudełka można oddać do skupu papieru, szklane butelki wrzucić do odpowiedniego kubła.

Trzeba dziś pamiętać, że świat jest nie tylko nasz, ale należy też do przyszłych pokoleń. Nie możemy pozwolić sobie na bezrefleksyjną konsumpcję. Warto zwracać uwagę na to, co jest nam potrzebne, a co za chwilę wyrzucimy. Robiąc codzienne zakupy nie potrzebujemy przecież wielu opakowań, reklamówek czy woreczków. Jeśli jednak kupimy coś, co nie jest nam potrzebne, to posegregujmy to i wyrzućmy do odpowiedniego pojemnika. Spowoduje to, że z tych - na pozór - niepotrzebnych śmieci, uda się powtórnie wyprodukować określony towar. Podobnie jest w przypadku zepsutych lodówek, mikrofalówek czy innego sprzętu gospodarstwa domowego. Warto też wiedzieć, że przy zakupie nowego sprzętu możemy oddać stary. W żadnym wypadku nie wyrzucajmy na wysypiska szkodliwych substancji, nie palny puszek po farbie czy aerozoli. Jeśli mamy przeterminowane leki- zanieśmy je do apteki. Wszystkie takie działania spowodują, że będzie nam się żyć nie tylko zdrowiej, ale i przyjemniej.