Jedną z najbardziej absorbujących czynności życiowych zwierząt jest odżywianie. Zapewnia ono żywemu organizmowi energię oraz środki niezbędne do rozwoju. A przede wszystkim podtrzymuje funkcje życiowe takie jak na przykład oddychanie.
Odżywianie możemy podzielić na kilka poszczególnych etapów. Każdy etap jest ściśle powiązany ze specyfiką budowy układu pokarmowego poszczególnych organizmów i dlatego u niektórych może wyglądać zupełnie inaczej.
Pierwszym jest zdobywanie pokarmu oraz jego pobieranie.
Drugim możemy nazwać szereg czynności związanych z jego trawieniem. Trawienie dzielimy na mechaniczne oraz chemiczne. Trawieniem mechanicznych nazywamy czynności związane z rozdrabnianiem pokarmu. Pokarm zostaje rozdrobniony w jamie ustnej za pomocą zębów, natomiast ślina produkowana przez ślinianki poza tym, że pomaga w transporcie pokarmu, rozpoczyna proces trawienia chemicznego. Trawienie chemiczne możemy podzielić na symbiotyczne, inaczej bakteryjne oraz samodzielne. Pierwsze zachodzi zazwyczaj w żołądkach i jelitach zwierząt roślinożernych. Bakterie żyjące wewnątrz organizmu uwalniają enzymy trawienne. Natomiast drugi rodzaj trawienia polega na wytwarzaniu przez komórki organizmu enzymów trawiennych.
Trzecim oddzielnym etapem jest wchłanianie przez organizm strawionych składników odżywczych i ich przyswajanie. Jelito cienki wyposażone jest w tak zwane kosmyki. Umożliwiają one przenikanie związków z jelita do krwi i limfy. Wchłanianie może się nastąpić poprzez dyfuzję, która jest przenikaniem cząstek przez błony cytoplazmatyczne. Drugim sposobem wchłaniania jest transport aktywny. Cząstki są przenoszone do krwi za pośrednictwem nośników białkowych. Ten rodzaj pochłania jednak dużo energii. Istnieje jeszcze jeden sposób wchłaniania - pinocytoza. Jest to pobieranie przez komórki substancji płynnych.
Ostatnim, końcowym etapem odżywiania jest pozbywanie się resztek niestrawionego pożywienia i toksycznych substancji.
Ze względu na rodzaj pobieranego pokarmu zwierzęta możemy podzielić na mikrofagi oraz makrofagi.
Mikrofagi charakteryzują się słabą aktywnością, osiadłym trybem życia oraz pochłanianiem drobnych cząsteczek pokarmu. Z reguły mikrofagami są wodne bezkręgowce. Spośród nich możemy wyróżnić na przykład filtratory (filtrują wodę w celu wchłonięcia pożywienia np. osłonica, wieloryb). Innym przykładem są pierwotniaki, posługujące się endocytozą.
Z kolei makrofagi pobierają pożywienie będące dużymi cząstkami i dopiero potem zajmują się jego rozdrabnianiem i trawieniem. Możemy wyróżnić tu połykacze, które połykają ofiarę w całości np. niektóre węże. Inne to rozdrabniacze, które dzieli się dodatkowo na roślinożerne i mięsożerne. Pobierają większe cząstki pożywienia, a następnie je rozdrabniają i miażdżą. Trzecim rodzajem są organizmy glebożerne, jak na przykład dżdżownica, które pobiera grudki ziemi, wchłania z niej składniki odżywcze, a na końcu wydala niestrawione resztki.
Na przestrzeni tysięcy, a nawet milionów lat specyfika układów pokarmowych żywych organizmów zmieniała się i dostosowywała do możliwości stwarzanych przez środowisko, w którym się rozwijały. Ale zawsze wszystkim chodziło o jedno - o jedzenie.
