Środki dopingujące mogą oddziaływać na organizm w różny sposób. Zwykle są to substancje wpływające na funkcjonowanie układu nerwowego lub bezpośrednio wpływające na procesy metaboliczne. Zarówno jedne, jak i drugie, zażywane są w celu pobudzenia organizmu, mobilizacji i zwiększenia wytrzymałości.
Stymulanty - środki działające pobudzająco na ośrodkowy i obwodowy układ nerwowy. Należą do nich np. kofeina, kokaina, efedryna, amfetamina. Działają silnie lecz krótkotrwale. Częste ich przyjmowanie (nawet w niewielkich ilościach) łatwo może przejść w nadużywanie, a to może prowadzić do uzależnienia i skutków ubocznych, takich jak:
- nadciśnienie i przyspieszona akcja serca
- brak apetytu
- bezsenność
- zaburzenia termoregulacji (może doprowadzić do udaru cieplnego i śmierci)
- zaburzenia psychiczne, wzrost agresywności i utrata kontroli nad zachowaniem
Środki przeciwbólowe - uśmierzają ból, dzięki czemu organizm może bardziej wytrwale pracować. Przykładami mogą być: morfina, metadon, pentazocyna, dihydrokodeina. Skutki uboczne ich ciągłego zażywania i uzależnienia to m.in.:
- obniżenie ciśnienia
- nudności, wymioty
- zaburzenia koordynacji i koncentracji
- zaburzenia oddychania
- zaburzenia psychiczne
Anaboliki - środki anaboliczno-androgenne są syntetycznymi pochodnymi testosteronu, męskiego hormonu płciowego, produkowanego w jądrach. Mają działanie stymulujące na procesy anaboliczne, głównie syntezę białek w tkance mięśniowej, co powoduje szybki przyrost masy mięśni. Poza tym skutkiem ich działania jest silny rozwój męskich cech płciowych (maskulinizacja), również u kobiet. Niekorzystne skutki uboczne przyjmowania środków anabolicznych to:
- zaburzenia psychiczne (napady agresji i wściekłości, podniecenie i depresja, panika i urojenia, zaburzenia osobowości a nawet próby samobójcze)
- schorzenia układu krwionośnego (nadciśnienie, miażdżyca)
- choroby wątroby
- nowotwory płuc i wątroby
- osłabienie włókien mięśniowych (prowadzi do częstych urazów i zrywania ścięgien)
- zwyrodnienia kości i stawów
- zmiany skórne
- przerost prostaty
- impotencja
- zanik jąder (prowadzi do bezpłodności)
Środki moczopędne(diuretyki) - powodują szybsze wydalanie płynów. Przykłady: furosemid, amiloryd, triamteren. Szkodliwe efekty uboczne ich nadużywania to m.in.:
- spadek ciśnienia krwi
- zaburzenia pracy serca
- spadek objętości krążącej krwi
- zaburzenia równowagi elektrolitycznej (nadmiar sodu, potasu i magnezu)
- bóle i zawroty głowy, omdlenia
- nudności
- nagły zgon (!)
Hormony peptydowe - głównie hormon wzrostu, produkowany przez przysadkę mózgową. Procesy wzrostu stymulowane są dzięki zwiększonemu przyswajaniu aminokwasów, syntezie białek oraz zużywaniu tłuszczów w celach energetycznych. Leczniczo hormon ten podaje się przy zaburzeniach wzrostu. Dopingowo jego działanie podobne jest do działania anabolików. Niekorzystne skutki uboczne nadużywania:
- nadmierny wzrost (gigantyzm) u osób, które jeszcze nie osiągnęły dojrzałości płciowej
- rozrost niektórych kości (dłoni, stóp, żuchwy) u osób dorosłych
- zwyrodnienia mięśni
- choroby serca i układu krwionośnego (nadciśnienie)
- przerost niektórych narządów: serca, wątroby, nerek
- cukrzyca
- zapalenie nerwów
Transfuzje krwi - bardzo niebezpieczny sposób dopingu, zwiększający ogólną wydolność organizmu. Przetoczenie dodatkowej krwi (własnej lub cudzej) powoduje zwiększenie jej pojemności tlenowej, dzięki czemu tkanki (mięśnie) otrzymują większą ilość tlenu w krótkim czasie i mogą wydajniej pracować. Szkodliwe skutki uboczne stosowania tej metody:
- reakcje gorączkowe
- uczulenie (reakcje uczuleniowe mogą prowadzić nawet do śmierci!)
- zagrożenie zarażeniem żółtaczką, wirusem HIV, wirusem zapalenia wątroby typu B, malarią
Erytropoetyna (EPO) - to naturalny ludzki hormon, produkowany w nerkach. Działa stymulująco na produkcję erytrocytów w szpiku kostnym. Leczniczo podawana jest w przypadkach niedokrwistości i ciężkiej niewydolności nerek. Niekorzystne skutki uboczne nadużycia:
- wzrost lepkości krwi i jej zagęszczenie
- zakrzepy wewnątrznaczyniowe
- zawał serca i mózgu
- nagła śmierć (!)
