Symbolika: wzrost, drabina do nieba, odradzanie się, jedność, wielkość, sprawiedliwość, królewskość, kara, szubienica, krzyż, odkupienie, miłość, ofiara, wróżba, stałość, nadzieja, piękno, poezja, wiedza, bogactwo, energia, radość, cześć, mądrość, zdrowie, płodność, fallus, długowieczność, odmłodzenie, odrodzenie, zmartwychwstanie, nieśmiertelność, miejsce przebywania boskich mocy, człowiek, macierzyństwo, kobiecość.
Drzewo wszechświata to w mitologii skandynawskiej zawsze zielony jesion Yggdrasill podtrzymujący wszechświat.
Drzewo Kosmiczne, Drzewo Świata to drzewo łączące siły podziemne (przez korzenie) ze sferami kosmicznymi (korona) i życiem na ziemi (pień). Jego owoce albo liście zawierają przeszłość i przyszłość.
DRZEWO WIADOMOŚCI DOBRA I ZŁA: W biblijnym raju rosło drzewo wiadomości dobra i zła, z którego nie wolno było zrywać owoców. Gdy Adam i Ewa złamali zakaz Boga, zostali wypędzeni z Raju. Właśnie to drzewo wskazał Ewie wąż, który nakłonił ją do spróbowania owocu. Okłamał Ewę, mówiąc jej, że posiądzie ona życie wieczne i stanie się równa Bogu.
DRZEWO ŻYCIA: To drzewo również rosło w Raju. Bóg nie pokazał go pierwszym ludziom, a szatan oszukał ich, namawiając do spożycia owocu z drzewa wiadomości dobra i zła i mówiąc, że dzięki temu staną się nieśmiertelni.
DRZEWO - SYMBOL DRABINY DO NIEBA, DRZEWO UMOŻLIWIAJĄCE KONTAKT Z BOGIEM: Abraham sadzi drzewo tamaryszku i pod nim modli się do Boga, wzywa Jego imię.
DRZEWO - GRÓB, GROBOWIEC: w Biblii można znaleźć liczne groby tego typu: pod tzw. "dębem płaczu" pochowano Deborę, mamkę Rebeki (Księga Rodzaju), pod tamaryszkiem (albo dębem) pochowano kości Saula i jego synów (I Księga Królewska).
DRZEWO - SYMBOL CYKLU NATURY, WIECZNEGO ODRADZANIA SIĘ: W Księdze Hioba znajdujemy zdanie: "Drzewo może mieć nadzieję: choć jest ścięte, znowu się odradza, a jego pędy rosną dalej" - drzewo staje się potwierdzeniem istnienia i życia, nigdy nie umiera, jego funkcje życiowe mogą pozostawać przez jakiś czas utajone, ale zawsze się w końcu ujawniają.
DRZEWO KRZYŻA ŚWIĘTEGO - SYMBOL ZBAWIENIA: Drzewo, na którym poniósł śmierć Chrystus, stało się symbolem zbawienia ludzkości, zwycięstwa nad śmiercią i szatanem, życia wiecznego.
DRZEWO - SYMBOL TRWAŁOŚCI ZWIĄZKU, MIłOŚCI: Filemon i Baucis - staruszkowie, którzy ugościli Dzeusa i Hermesa zostali w nagrodę po śmierci zamienieni w dwa drzewa - dąb i lipę, złączone ze sobą konarami.
DRZEWO - SYMBOL KRZYŻA, NA KTÓRYM ZMARŁ CHRYSTUS: Śmierć Rolanda jest uwznioślona, ukazana na podobieństwo śmierci Chrystusa. Roland umiera na wzgórzu jak Chrystus na Golgocie, pod sosną, która jest symbolem drzewa krzyża.
DRZEWO, A WŁAŚCIWIE KRZEW GŁOGU - SYMBOL STAŁOŚCI ZWIĄZKU: Z grobu Tristana wyrasta głóg, którego gałęzie zanurzają się w grobie Izoldy. Roślina staje się znakiem miłości silniejszej niż grób, śmierć. Kochankowie pamiętają o sobie i pragną dać znać żywym, że nadal się kochają.
DRZEWO - SYMBOL MĘKI: Wędrując po Piekle Dante widzi drzewa, których liście i kora są pożywieniem straszliwych harpii. Te drzewa to dusze samobójców, których przeznaczeniem jest wieczna męka.
DRZEWO - DOSTATEK, BEZPIECZEŃSTWO, GOŚCINNOŚĆ: Poeta opisuje zalety swojego ukochanego drzewa; chłód w upalny dzień, śpiew ptaków, zapach lipowego kwiatu.
"Tu zawżdy chłodne wiatry z pola zawiewają,
Tu słowicy, tu szpacy wdzięcznie narzekają.
Z mego wonnego kwiatu pracowite pszczoły
Biorą miód, który potem szlachci pańskie stoły".
DRZEWO - TOWARZYSZ CZŁOWIEKA, ŚWIADEK: Sentymentalni kochankowie, Laura i Filon, spotykają się wieczorem, przy świetle księżyca "pod umówionym jaworem". Drzewo staje się świadkiem ich nieporozumienia, a potem zgody i wyznań miłosnych.
DRZEWO - ZWIASTUN ŚMIERCI: Ojciec wraz z chorym synem jedzie nocą, wśród burzy przez las olchowy. Drzewa szeleszczą swymi gałęziami. Umierającemu dziecku wydaje się, że widzi króla olch, który wzywa go do siebie, aż wreszcie dusi.
DRZEWO - ŚWIADEK, SĘDZIA, WYKONAWCA KARY: Strzelec spotyka się z tajemniczą dziewczyną nad jeziorem Świteź pod umówionym modrzewiem. Drzewo jest świadkiem wyznań miłosnych chłopca oraz jego przysięgi. Gdy tę przysięgę złamał, jego dusza pokutuje pod tym samym drzewem.
"Ona po srebrnym pląsa jeziorze
On jęczy pod tym samym modrzewiem...".
DRZEWO - SYMBOL POSTAWY WOBEC ŚWIATA: W wierszu występują dwa gatunki drzew: limba i świerki. Należy je odczytywać jako symbole opozycyjne względem siebie:
- limba: jednostka, indywidualizm, wyjątkowość, wszelka odmienność: "samotna", "ostatnia już z rodu", pełna godności, "Ma wolne niebo nad głową!", "Nigdy się do nich nie zniży", "O życie walczyć nie będzie", "wznosi się wyżej", pełna pogardy "dla rzeszy poziomej", "Woli... upaść". Limba jest wolna, niezależna, pełna godności, heroiczna w swoim geście samozagłady;
- świerki: tłum, wielość, przeciętność, wspólnota, masa, powtarzalność; "tłum", rosną nisko, "karły", kroczą "w ściśniętym szeregu", "spanoszeni przybysze", "pełzają"; jasno wytyczony cel - zniszczenie tego, co inne, odmienne. Świerki są ekspansywne, ale przeciętne.
DRZEWO - ZłOWROGA SIŁA, DRZEWO - SYMBOL POTĘGI, POTWIERDZENIE MAłOŚCI CZŁOWIEKA: Oto jak o drzewach mówi Izabela do Wokulskiego: "Bo dla mnie nie zawsze las jest piękny, czasem bywa okropny. Gdybym tu była sama, z pewnością nie widziałabym ulic, kościołów i buduarów. Kiedy jestem sama, las mnie przeraża. Przestaje być dekoracją, a zaczyna być czymś, czego nie rozumiem i czego się boję. Głosy ptaków są jakieś dzikie, czasem podobne do nagłego krzyku boleści, a czasem do śmiechu ze mnie, że weszłam między potwory... Wtedy każde drzewo wydaje mi się istotą żywą, która chce mnie owinąć gałęźmi i udusić; każde ziele w zdradziecki sposób oplątuje mi nogi, ażeby mnie już stąd nie wypuścić...".
DRZEWO - ŚWIADEK WYDARZEŃ: Drzewa i kwiaty leśne pełnią w opowiadaniu funkcję narratorów. Opowiadają, co widziały w czasie powstania styczniowego. Mówią o bitwie powstańców z Rosjanami, o bohaterskiej walce Polaków z przeważającą siłą wroga, o mordowaniu rannych, o męczeńskiej śmierci bohaterów, o heroicznym wodzu powstania - Romualdzie Traugutcie.
DRZEWO SPRÓCHNIAŁE - SYMBOL ŚMIERCI, ZAGŁADY: Książę Jeremi Wiśniowiecki tak rozmyśla o losach Rzeczypospolitej ogarniętej walką i o przyczynach takiej sytuacji: "Ach! to właśnie duma i ambicja magnatów, to czyny na własną rękę, to samowola tego przyczyną. Wróg najgorszy to nie Chmielnicki, ale nieład wewnętrzny, ale swawola szlachty, ale szczupłość i niekarność wojska, burzliwość sejmów, niesnaski, rozterki, zamęt, niedołęstwo, prywata i niekarność - niekarność przede wszystkim. Drzewo gnije i próchnieje od środka. Rychło czekać, jak pierwsza burza je zwali - ale parrycyda ten, kto do takiej roboty ręce przykłada, przeklęty ten, kto przykład daje, przeklęty on i dzieci jego do dziesiątego pokolenia!!!...".
DRZEWO ŚWIĘTE: Dla pierwotnych Słowian drzewa były ośrodkiem kultu. Święcono dęby, gdzie zwoływano wiece starszyzny plemiennej, gdzie słuchano pieśni wędrownych śpiewaków. Jeden z nich tak o tym opowiada: "Dawniej bywało inaczej! Śpiewaka witały gromady, wiodła starszyzna pod święty dąb, nad święty zdrój, na horodyszcze wiecowe, na żalniki mogilne. Starzy i młodzi stawali kołem, słuchali, miód i piwo przed ślepym stało, wianki mu kładli na skronie".
DRZEWO - SYMBOL STANU DUCHOWEGO: Rozdarta sosna jest symbolem rozdartej duszy Tomasza Judyma, rozdartej między miłością do Joasi a obowiązkiem poświęcenia się bez reszty swojej idei. Po bolesnym rozstaniu z Joasią Judym zobaczył rozdartą sosnę, której "pień poszarpany ociekał krwawymi kroplami żywicy".
DRZEWO - SYMBOL ROZKŁADU: Limba "próchniejąca" jest symbolem śmierci, rozkładu, przemijania, zagłady, przeznaczenia każdej żywej istoty, którym jest śmierć: "limbę toczą pleśnie,/ Limbę zwaloną tchnieniem burzy".
DRZEWO UMĘCZONE, JAK CZŁOWIEK: W hymnie konwulsjom człowieka, jego męce towarzyszą drzewa - symbol natury, świata:
"Biada!... Pierś światów, przed chwilą tak żywa,
kona pod strasznym ciężarem...
Olbrzymy świerków padają strzaskane;
las się położył na skalisty zrąb;
węże kosówek, wyprężywszy ciała
w kurczach śmiertelnych drętwieją bezwładne".
DRZEWO - SYMBOL PIĘKNA, DOSKONAŁOŚCI, ŁADU, PORZĄDKU: Staff opisuje wysokie drzewa, stojące nad wodą o zachodzie słońca. Zachwycony poeta pyta retorycznie:
"O, cóż jest piękniejszego niż wysokie drzewa
W brązie zachodu kute wieczornym promieniem...".
DRZEWA - SYMBOL CIĄGŁOŚCI BYTU: Drzewa to w powieści jedne z najstarszych istot. Las Fangorn porastają potężne drzewa, które uczestnikom drużyny Pierścienia wydają się żywymi istotami. Spacerują wśród nich pasterze drzew (Entowie, drzewacze), których zadaniem jest wsłuchiwanie się w pierwotne odgłosy natury, dbanie o bezpieczeństwo podopiecznych.
DRZEWO - SYMBOL NARODU: Naród polski porównany został do wielkiego, starego drzewa, zuchwałego dębu, drzewa "wiary, mocy i gniewu". Drzewo to doznało wielu cierpień:
"Jęli ci liście drzeć i ścinać,
byś nagi stał i głowę zginał".
A jednak serce drzewa - narodu pozostało żywe i dlatego naród zmartwychwstanie "jak Bóg z grobu".
DRZEWO - CZŁOWIEK: Pisząc o drzewach, poeta opisuje los człowieka w czasie apokalipsy spełnionej:
"Drzewa - to chmur zgęszczenia,
pod nimi dzwoni ziemia,
nad nimi rwą wezbrane
planety z brązu lane".
Wrogami drzew są w utworze drwale, których praca w końcu jednak ustanie. Drzewa będą umiały się obronić:
"zobaczą drwale w lęku,
przykuci nocy ręką,
idące na nich prosto
topory sosen ostre".
Nie znalazłeś tego, czego szukasz na Bryku?
Jest tutaj pełno osób, które moga Ci pomóc!
Zadaj pytanie i otrzymaj szybką odpowiedź.
