duchowny, pedagog, pisarz polityczny, poeta, reformator szkolnictwa, prekursor polskiego oświecenia. Urodził się w średnioszlacheckiej rodzinie w okolicach Jędrzejowa. Uczył się w szkole oo. pijarów w Piotrkowie, a w 1718 r. przyjął śluby zakonne i sam zajął się nauczaniem poezji i wymowy w szkołach pijarskich. W 1725 r. wyjechał do Rzymu na studia w Collegium Nazarenum. Lata 1729-30 spędził na zaznajamianiu się z metodami nauczania we Francji, Niemczech i Austrii.
Po powrocie do kraju związał się z Czartoryskimi, którzy byli zwolennikami przeprowadzenia w państwie pewnych reform. Konarski napisał wtedy broszurę Rozmowa pewnego ziemianina ze swoim sąsiadem o teraźniejszych okolicznościach (1732 r.), w której potępił liberum veto. Po śmierci Augusta II Sasa poparł kandydaturę Stanisława Leszczyńskiego na króla i prowadził na jego rzecz działalność publicystyczną (powstały wtedy Rozmowy poufne (1732 r.) i dyplomatyczną: uczestniczył w poselstwie do Wersalu w latach 1735-36. Ostatecznie jednak, podobnie jak i Czartoryscy, pojednał się później z Augustem III.
W 1740 r. założył w Warszawie słynne Collegium Nobilium - nowoczesną szkołę średnią o bardzo wysokim poziomie nauczania, przeznaczoną dla młodzieży szlacheckiej i magnackiej. W jej programie wychowawczym było m.in. wpajanie patriotyzmu. Na potrzeby szkolnego teatru Konarski pisał nawet sztuki dramatyczne, np. Tragedia Epaminondy. W latach 1750-55 przeprowadził reformy we wszystkich szkołach pijarskich, które później naśladowali też jezuici.
Był najwybitniejszym prekursorem polskiego oświecenia i gorącym patriotą, o czym najdobitniej chyba świadczy jego najsłynniejsze, kilkutomowe dzieło O skutecznym rad sposobie (1760-63), w którym zawarł program naprawy Rzeczypospolitej. Domagał się zniesienia liberum veto, reformy parlamentaryzmu, powołania stałego rządu przy królu (rady rezydentów szlacheckich i senatorskich), praw politycznych dla mieszczan i ograniczenia poddaństwa chłopów. Uczestniczył też w zebraniu i opublikowaniu polskich konstytucji sejmowych Volumina legum. W 1771 r. król Stanisław August Poniatowski odznaczył go medalem Sapere auso (temu, który odważył się być mądrym).
