CHRUSZCZOW NIKITA (1894-1971)

komunista radziecki, działacz partyjny i państwowy. Brał udział w rewolucji październikowej i wojnie domowej w Rosji po stronie komunistów. Studiował później w Akademii Przemysłu w Moskwie. W 1931 r. został sekretarzem rejonowego komitetu moskiewskiego partii, a 3 lata później wszedł w skład KC WKP(b). Podczas II wojny światowej był członkiem rad wojennych kilku frontów, wszedł także w skład Biura Politycznego KPZR. Jednocześnie aż do 1949 r. (z pewnymi przerwami) pełnił obowiązki I sekretarza KP Ukrainy. W 1953 r. (po śmierci Stalina) wraz z Malenkowem, Kaganowiczem i Mołotowem przejął rządy w ZSRR. Wybrano go wtedy na I sekretarza KC KPZR. Mołotow i jego dwaj towarzysze uważali Chruszczowa za nieszkodliwego pijaczka, którym będą mogli odpowiednio sterować. Jednakże Chruszczow pozbył się wspomnianej trójki i przejął niepodzielnie rządy w państwie. W 1956 r. wygłosił na XX Zjeździe KPZR swój słynny referat, w którym potępił kult jednostki i zbrodnie stalinizmu. Przeprowadził też pewne reformy gospodarcze w kraju oraz w systemie władzy. Jego polityka zagraniczna była bardzo agresywna: w 1956 r. doprowadził do interwencji na Węgrzech, kontrolował również sytuację w Polsce. Podczas przemówienia na sesji Zgromadzenia Ogólnego ONZ we wrześniu 1960 r. zażądał całkowitego i natychmiastowego zlikwidowania kolonializmu, co spotkało się z ripostą delegatów USA, Filipin i Kanady, którzy zarzucili Chruszczowowi, że to właśnie ZSRR prowadzi politykę imperialną. Zdenerwowany Chruszczow zaczął wygrażać delegatom butem i nazwał ONZ "śmierdzącą stajnią" a Radę Bezpieczeństwa - "spluwaczką". Mimo rozmów z Zachodem i chwilowego odprężenia, sprowokował w 1962 r. kryzys karaibski oraz kolejny kryzys berliński. Poróżnił się także z Chinami, z którymi rywalizował o przywództwo w świecie komunistycznym. Niepowodzenia w polityce zagranicznej i ośmieszenie w oczach światowej opinii publicznej sprawiły, że w październiku 1964 r. plenum KC KPZR (pod nieobecność Chruszczowa), zdegustowane nieprzewidywalnymi poczynaniami I sekretarza, odwołało go z wszystkich zajmowanych stanowisk i wykluczyło z KC.