ANTONIUSZ MAREK (82-30 p.n.e.)

wódz i polityk rzymski. Pochodził ze znanej plebejskiej rodziny, był synem Kretyka i Julii. Po śmierci rodziców wychowywał go Korneliusz Lentulus, który został skazany na śmierć, gdyż był powiązany ze spiskiem Katyliny. Antoniusz rozpoczynał karierę wojskową w Syrii, gdzie służył od 58 r. p.n.e. pod dowództwem Gabiniusza Aulusa. W latach 54-51 p.n.e. brał udział w wojnie galijskiej i wtedy postanowił związać swoją karierę wojskowo-polityczną z Cezarem. Dzięki temu w 49 r. p.n.e. został trybunem ludowym. W czasie wojny domowej (Cezara z Pompejuszem) walczył po stronie Cezara - w bitwie pod Farsaros (48 r. p.n.e.) dowodził lewym skrzydłem jego wojsk. Cezar na tyle go doceniał, że w 44 r. p.n.e. uczynił go konsulem. Antoniusz zaś próbował pomóc Cezarowi przekształcić jego władzę w rządy królewskie. Po śmierci Cezara Antoniusz zapragnął przejąć nie tylko władzę, ale też i majątek wodza, co stało się przyczyną jego konfliktu z Oktawianem Augustem. Kiedy senat uznał Antoniusza wrogiem państwa (za namową Oktawiana), musiał on uciekać z Rzymu. W 43 r. doszło między nimi do bitwy (pod Mutiną), w której zwyciężył Oktawian August. Jednak Antoniusz zapewnił sobie poparcie Marka Lepidusa dysponującego silną armią - wtedy Oktawian zdecydował się zawrzeć z nimi porozumienie (II triumwirat). Wspólnie pokonali zwolenników republiki (na czele z Brutusem i Kasjuszem), a następnie podzielili się państwem: Antoniusz otrzymał wtedy Azję. By wzmocnić triumwirat, w 40 r. p.n.e. poślubił Oktawię, siostrę Oktawiana, ale rozwiódł się z nią w 37 r. dla Kleopatry. Po ślubie z Kleopatrą prowadził tryb życia wzorowany na władcach Wschodu. Zamierzał ponoć utworzyć własne wielkie państwo hellenistyczne ze stolicą w Aleksandrii. Plany te, a także przekazanie przez Antoniusza dzieciom Kleopatry ziem należących do Rzymu (prowincje na Wschodzie), doprowadziły do kolejnej wojny z Oktawianem. Zakończyła się ona 2 IX 31 r. p.n.e. pod Akcjum, gdzie Oktawian pokonał Antoniusza w bitwie morskiej. Antoniusz schronił się w Aleksandrii, ale rok później popełnił samobójstwo, gdyż otrzymał (fałszywe) wieści o śmierci Kleopatry. Jego starszy syn, Marek Antoniusz, został przez Oktawiana skazany na śmierć, natomiast młodszy, Juliusz, został później konsulem; wkrótce jednak podzielił los brata, gdyż romansował z córką Augusta, Julią.