BRZESKA MAGDALENA

B. Prus Emancypantki, bohaterka główna; pełni także funkcję narratora, prezentującego i oceniającego świat przedstawiony

Wygląd: "osiemnastoletnia panienka (...). Była to osóbka średniego wzrostu, brunetka, o rysach okrągłych. Na niewysokim czole czarne loczki włosów rozrzuciły się jej, jak gdyby szybko biegła pod wiatr, szare oczy, śniada twarz i rozchylone karminowe usta tryskały zdrowiem, energią i wesołością, którą tylko obecność pani Latter hamowała od szalonego wybuchu"

Życiorys: W pierwszym tomie Madzia jest jeszcze głupiutkim, naiwniutkim dziewczątkiem, mimo osiemnastu lat i odpowiedzialnej funkcji damy klasowej. Będąc świadkiem tragedii pani Latter, Madzia dojrzewa, poznaje mroczne strony życia. Po tragicznej śmierci pani Latter bohaterka wraca do domu. Tam ciężko choruje, a potem wraca do zdrowia pod troskliwą opieką rodziców

W rodzinnym miasteczku, Iksinowie, spędza jakiś czas, ale jej pobyt tam staje się tylko pasmem niepowodzeń i skandali. Traci przyjaciółkę (nieco fałszywą i wyrachowaną pannę Eufemię), odrzuca propozycję bardzo korzystnego małżeństwa z miejscowym bogaczem, niepowodzeniem kończą się jej zabiegi, związane z założeniem na wsi pensji

W końcu dziewczyna wraca do Warszawy, tu uczy w domu państwa Korkowiczów. Przyjaźni się serdecznie z Adą Solską. Jest rozdarta między uczuciem do pięknego Kazimierza Norskiego i fascynacją brzydkim, ale niezwykle szlachetnym Solskim. Ostatecznie ukrywa się w klasztorze. Nie wiadomo, czy Solskiemu uda się zdobyć jej rękę

Charakterystyka: Już w I tomie powieści ujawnia się wielka, bezinteresowna dobroć Madzi. Jej marzeniem jest być przełożoną pensji, pani Latter jest jej ideałem. Dziewczyna chce być samodzielna, sama na siebie pracować, by ulżyć niebogatym rodzicom. Jest skromna, nawet zbyt skromna, bo przecież profesor Dębicki twierdzi, że jest bardzo zdolna. Nie ma jednak naukowych ambicji. Nie chce darmo jeść chleba rodziców i polować na męża, więc po powrocie do rodzinnego miasteczka planuje założenie w nim szkoły elementarnej. Jest aktywna, przedsiębiorcza, nie dba o pozory, opinię małomiasteczkowej elity. Cierpi, gdy jej wysiłki są odrzucane i opacznie rozumiane. Altruizm i utylitaryzm, poświęcenie się dla innych i praca - to życiowe zasady Madzi

Uparcie i konsekwentnie realizuje te założenia. Pracuje jako guwernantka, potem jako nauczycielka na pensji, kocha swoje uczennice i przekazuje praktyczną wiedzę. Poświęca się też działalności filantropijnej. Godna szacunku jest duma, z jaką Madzia traktuje objawy lekceważenia ze strony arystokracji i z jaką odrzuca propozycję małżeństwa ze Stefanem Solskim

W tym czasie dojrzewa intelektualnie. Wielki wpływ mają na nią wykłady profesora Dębickiego. Madzia staje się wyznawczynią idei pracy organicznej i pracy u podstaw. Wrażliwa dziewczyna widzi też ogrom nędzy. Buntuje się przeciw złu, działa na miarę swych możliwości i cierpi, gdy jej dobre intencje są przez ludzi źle oceniane. Kryzys światopoglądowy i niezgoda na zło połączyły się w duszy Madzi i doprowadziły do kryzysu. Pragnie poświęcić się pielęgnowaniu chorego brata, a gdy ten umiera, wstępuje do klasztoru. Decyzja ta jest wyrazem zawodu i rozczarowania światem

Rola w utworze: Bohaterka dojrzewająca, przeżywa metamorfozę, pisarz ukazał jej reakcje na różnego rodzaju doświadczenia