Artykuły

Były już YOLO i cringe. Niemiecka młodzież wybiera słowo roku

Wydawnictwo Langenscheidt ogłosiło faworytów do Jugendwort des Jahres 2022, czyli tegorocznego niemieckiego Młodzieżowego Słowa Roku. Jakie słowa powalczą o tytuł zwycięzcy? Czy są podobne do tych, które wybrała młodzież w Polsce?

Jakie będzie Młodzieżowe Słowo Roku w Niemczech? /123RF/PICSEL

Spis treści:

Niemieckie Młodzieżowe Słowo Roku
Młodzieżowe Słowo Roku w Polsce

Niemieckie Młodzieżowe Słowo Roku

Niemiecki plebiscyt ma dłuższą tradycję niż polski. Jugendwort jest wybierane od 2008 roku. Pierwszym zwycięskim słowem okazało się „Gammelfleischparty” oznaczające imprezę powyżej 30. roku życia. Kilka lat później wygrało „YOLO”, czyli bardzo pozytywny termin przypominający, że żyje się tylko raz. W poprzednim roku wybrano słowo „cringe”, które pomaga opisać zażenowanie.

W tegorocznej batalii o tytuł młodzieżowego słowa roku w Niemczech faworytem jest słowo „smash”, które pochodzi z języka angielskiego. Jako czasownik oznacza zaczepić kogoś, zrobić coś z kimś. W znaczeniu rzeczownikowym to osoba, którą uważamy za atrakcyjną. W ostatnim etapie znalazło się też słowo „bodenlos”. Używane raczej w negatywnym kontekście. Mówi się tak w odniesieniu do osoby bez taktu. Trzecim finalistą jest „Macher”, dosłownie „wykonawca”, osoba, na której można polegać.

Wyświetl ten post na Instagramie

Post udostępniony przez SWR Aktuell (@swraktuell)

Młodzieżowe Słowo Roku w Polsce

Plebiscyt Wydawnictwa Naukowego PWN jest organizowany od 2016 roku. Jak i kto wybiera Młodzieżowe Słowo Roku w naszym kraju? Konkurs odbywa się jesienią. W ubiegłym roku rozpoczął się w połowie października i miał dwa etapy. W pierwszym z nich każdy mógł zgłosić słowa i wyrażenia wraz z ich definicjami. Natomiast w drugim organizator prezentował na stronie internetowej (www.sjp.pwn.pl) listę słów i wyrażeń wybranych przez jury. Jednak o zwycięstwie nie decydowali językoznawcy, ale internauci, którzy oddawać głosy na swoich faworytów.

Przeczytaj również: Irytacja, zawroty głowy. To dwa z wielu objawów siecioholizmu. Jak z niego wyjść?

W jury konkursu zasiadają eksperci. Przewodniczącym w edycji 2021 był dr hab. Marek Łaziński, prof. UW. Coroczne wydarzenie wspiera Uniwersytet Warszawski, bo cel jest ważny. To popularyzacja języka polskiego wśród młodzieży i świetna okazja do zabawy słowem. Jak zapewniają organizatorzy „Młodzieżowe Słowo Roku nie musi być nowe, slangowe ani najczęściej używane”, bo jury „docenia istotność tematu oraz kreatywność języka w opisywaniu rzeczywistości”.

Pierwszym słowem, które wygrało był „sztos”. W kolejnych latach wybrano: „xD”, „dzban” „alternatywkę” oraz „śpiulkolota”. Wiesz co oznaczają?

Sztos to coś fajnego, niesamowitego i fantastycznego zarazem. Choć to znaczenie o dziwo nie zostało wymyślone przez współczesną młodzież. Pojawiło się ono w tym kontekście już w słowniku języka polskiego prof. Witolda Doroszewskiego wydanym w drugiej połowie XX wieku. Choć w tamtym okresie używano go raczej rzadko. Popularność zyskiwało od 2014 roku. Nic dziwnego – jest krótkie i łatwo nim opisać wiele. Równie dobrze sprawdzi się przy ocenie selfie, co koncertu ulubionego wykonawcy.

Znak graficzny xD to inaczej roześmiana buźka, którą wybieramy np. podczas wymiany wiadomości w mediach społecznościowych. Jak na swoją długość ma wiele językowych zastosowań. Może funkcjonować jako wykrzyknik, partykuła, nieodmienny przymiotnik lub przysłówek. Rzadko bywa zapisywana jako „iksde”. Jednak zwycięstwo znaku ikonicznego w plebiscycie na Młodzieżowe Słowo Roku wiele mówi o ewolucji języka.

Słowa dzban można użyć do opisania człowieka. To osoba nieszczególnie inteligentna, niezbyt wygadana, a gdyby i tego było mało, to też niemiła. Jak można przeczytać w opinii językoznawcy zamieszczonej w uzasadnieniu wygranej, bycie dzbanem nie jest obrazą śmiertelną. To raczej forma żartu i prowokacji.

Alternatywka to w najprostszej definicji dziewczyna o alternatywnych upodobaniach i zachowaniach. Nie utożsamia się z trendami, ma własny gust. Co ciekawe jej przeciwieństwem jest konserwatywka, która również została zgłoszona w plebiscycie.

Śpiulkolot to idealne słowo na jesień. Śpiulkać to inaczej spać. Nawiązuje do mema. Dosłownie jest to „samolot do spania” lub „boarding do snu”.