Alkany (parafiny)

Akleny (olefiny)

Alkiny

Wzór ogólny

CnH2n+2

CnH2n

CnH2n-2

nazewnictwo

pierwsze 4 alkany posiadają zwyczajowe nazwy (metan, etan, propan, butan); pozostałe mają nazwy systematyczne utworzone od greckich albo łacińskich liczebników mówiących o ilości atomów węgla w cząsteczce, charakterystyczna końcówką dla tej grupy jest -an

nazwy alkenów są utworzone analogicznie jak dla alkanów, z ta różnicą, że następuje zmiana się końcówki -an na -en

nazwy alkinów również wywodzą się od alkanów, w tym przypadku końcówka -an zostaje zmieniona na -in albo -yn

Własności fizyczne
  • nie rozpuszczają się w wodzie
  • zawierające 1-4 atomów węgla w cząsteczce występują jako gazy, 5-6 atomów węgla - ciecze, pozostałe - ciała stałe
  • nierozpuszczalne w wodzie
  • zawierające 2-4 atomów węgla w cząsteczce występują jako gazy, 5-18 - ciecze, pozostałe - ciała stałe

Acetylen:

  • bezbarwny gaz lżejszy od powietrza
  • czysty jest bezwonny
  • nie rozpuszcza się w wodzie
  • ma własności wybuchowe
  • dobrze rozpuszcza się w acetonie
  • łatwopalny (kopcącym płomieniem)

Właściwości chemiczne

bierne chemicznie
  • ulegają reakcjom addycji do wiązania podwójnego przy zastosowaniu katalizatorów
  • polimeryzują (np. eten ulega kondensacji do polietenu)
  • ze względu na izomerię cis trans, konstytucyjną oraz geometryczną, występują w postaci wielu izomerów
  • ulegają reakcjom przyłączania
  • ulegają reakcjom polimeryzacji

Występowanie
  • w gazie ziemnym,
  • w wosku ziemnym
  • w ropie naftowej

w niektórych rodzajach ropy naftowej

  

Otrzymywanie

w procesie krakingu ropy naftowej
  • z wodoru oraz tlenku węgla(II),
  • przez dehydratację alkanów przy użyciu katalizatora
  • w procesie kraking ropy naftowej,
  • przez odwodnienie alkoholi
  • poprzez działanie wody na karbid w środowisku alkoholowym

CaC2 + 2H2O = H - C ≡ C - H + Ca(OH)2

  • z metanu

2CH4 = H - C ≡ C - H + 3H2

Zastosowanie
  • jako ingredienty paliw
  • jako substraty
  • w syntezach organicznych

w syntezach organicznych

do palników acetyleno-tlenowych

Polimery

  • są zazwyczaj substancjami pochodzenia organicznego, tworzą wielocząsteczkowe struktury składające się z merów o regularnych lub nieregularnych, połączonych wiązaniami kowalencyjnymi
  • występują powszechnie w organizmach żywych, pełnia kardynalną rolę w przemianie materii, zaliczamy do nich: białka, kwasy nukleinowe, polisacharydy
  • niektóre wykorzystuje się w życiu codziennym, np. z kauczuk naturalny, czyli cis-1,4-poliizopropen
  • sztucznie otrzymane polimery syntetyczne służą do produkcji: tworzyw sztucznych, gumy, klei, włókien syntetycznych, lakierów
  • ich zastosowanie wiąże się z korzystnymi cechami tych związków: dużą mechaniczną wytrzymałością, odpornością chemiczną, lekkością, właściwościami termoizolacyjnymi oraz elektroizolacyjnymi
  • używane są powszechnie w medycynie
  • stosowanie w ochronie środowiska naturalnego (do oczyszczanie wód oraz powietrza)
  • najpowszechniejszymi polimerami organicznymi znajdującymi zastosowanie są polichlorek winylu, polipropylen, poliamidy, poliestry, polietylen, fenoplasty, silikony i żywice mocznikowe
  • spotykane są również polimery nieorganiczne, a najpowszechniejsze to: polikrzemiany, polifosforany