Komórki prokariotyczne są zwykle komórkami mniejszymi niż komórki eukariotyczne. Te ostatnie mogą przyjmować rozmiary od kilku mikrometrów do kilku centymetrów. Prokarionty tworzą komórki bakterii, a do komórek eukariotycznych należą komórki: roślin, grzybów i zwierząt. Ponadto te dwa rodzaje komórek mają zróżnicowaną budowę wewnętrzną.
|
Struktura
|
Charakterystyka
|
Funkcje
|
Komórka prokariotyczna
|
Komórka eukariotyczna
|
|
Jądro
|
Duża struktura otoczona podwójną błoną; zawiera jąderko (ziarniste ciałko wewnątrz jądra) oraz chromosomy (złożone z kompletu DNA, białek, chromatyny, widoczne w czasie podziału komórki, jako pałeczkowate struktury)
|
Jądro stanowi ośrodek kontrolny komórki. Jąderko jest miejscem syntezy rybosomalnego RNA i tworzenia rybosomów. Chromosomy zawierają geny (jednostki informacji dziedzicznej), które decydują o strukturze i funkcjonowaniu komórki)
|
Brak - jego funkcje pełni nukleoid, złożony z DNA, z jego splątanych nici
|
Obecne
|
|
Mitochon-dria
|
Struktury otoczone dwiema błonami, wypełnione bezpostaciową substancją zwaną matrix
|
Miejsce większości reakcji składających się na oddychanie komórkowe, przekształcanie energii pochodzącej z glukozy lub lipidów w energię zawartą w ATP
|
Brak - ich funkcje pełnią mezosomy, powstające jako uwypuklenia plazmalemmy do środka komórki, otoczone pojedynczą błony
|
Obecne
|
|
Plastydy (np. chloro-plasty)
|
Struktury o podwójnej błonie, wewnątrz których znajdują się błony tylakoidów, w chloroplastach błony tylakoidów zawierają chlorofil
|
Chlorofil wychwytuje energię świetlną; powstają cząsteczki ATP i innych związków bogatych w energię, które służą do przekształcania CO2 w glukozę
|
Brak
|
Obecne w eukariotycznej komórce roślinnej, nieobecne w zwierzęcej
|
|
Centriole
|
Para pustych cylindrów zlokalizowanych w pobliżu środka komórki; każda centriola składa się z dziewięciu trypletów mikrotubul
|
Podczas podziału komórki pomiędzy centriolami tworzy się wrzeciono mitotyczne; mogą zapoczątkować i organizować tworzenie się mikrotubul
|
Brak
|
W przypadku komórek roślinnych są obecne z wyjątkiem roślin wyższych, w komórce zwierzęcej - obecne
|
|
Rzęski
|
Względnie krótkie wyrostki sterczące z powierzchni komórki i pokryte błoną komórkową; zbudowane z dwóch mikrotubul środkowych i dziewięciu mikrotubul leżących na obwodzie
|
Narząd ruchu, u niektórych organizmów jednokomórkowych służą do przesuwania substancji po powierzchni niektórych tkanek
|
Obecne
|
Obecne, ale bardzo rzadko
|
|
Wici
|
Długie wyrostki utworzone z dwóch środkowych i dziewięciu obwodowych mikrotubul, sterczące z powierzchni komórki, okryte błoną komórkową
|
Biorą udział w poruszaniu się komórek (np. plemnikowych) i niektórych organizmów jednokomórkowych
|
Obecne
|
Obecne, ale rzadko
|
|
Błona komórkowa (błona cytoplazmatyczna)
|
Jest to błona otaczająca żywe komórki
|
Otacza zawartość komórek, reguluje ruch substancji wnikających do komórki oraz ją opuszczających, pomaga w utrzymywaniu kształtu komórki, bierze udział w komunikowaniu się z innymi komórkami
|
Obecna
|
Obecna
|
|
Reticulum endoplazmatyczne (siateczka śródplazmatyczna)
|
System wewnętrznym błon plazmatycznych w cytoplazmie
|
Miejsce syntezy lipidów błonowych i wielu białek błonowych; źródło wewnątrzkomórkowych pęcherzyków przejściowych
|
Brak
|
Obecne
|
|
Układ Golgiego
|
Tworzą go diktiosomy rozmieszczone w cytoplazmie
|
Modyfikuje białka, "pakuje"
(w pęcherzyki przejściowe) białka przeznaczone do wydzielania na zewnątrz komórki, sortuje inne białka, kierując je do miejsc przeznaczenia
|
Brak
|
Obecny
|
|
Lizosomy
|
Drobne pęcherzyki otoczone błoną białkowo - lipidową
|
Zawierają enzymy rozkładające wchłonięte substancje, wydzieliny i produkty odpadowe
|
Brak
|
Obecne
|
|
Wakuole
|
Obszar cytoplazmy otoczony błoną lipidowo - białkową, we wnętrzu którego znajduje się sok wakuolarny
|
Transportuje i magazynuje substraty, produkty odpadowe i wodę
|
Brak
|
Obecna: w przypadku komórek roślinnych zazwyczaj jest to jedna, duża centralnie położona wodniczka, w komórkach zwierzęcych występuje wiele, wodniczek o mniejszych rozmiarach
|
