gatunek epicki poprzedzający powstanie nowożytnej powieści. Rozwijał się od okresu hellenistycznego poprzez średniowiecze, renesans i barok. Obejmował utwory wierszem i prozą o niezwykłej, zawikłanej akcji, pełnej przygód, porwań, rozbitych okrętów itp. Wątek główny stanowiły zazwyczaj dzieje związku miłosnego, połączone z pokonywaniem przeszkód i przeciwności losu.
Był to gatunek popularny, obliczony na wywołanie zainteresowania czytelnika. Przypuszcza się, że wyrósł z tradycji eposu homeryckiego (zwłaszcza Odysei), potem wchłonął elementy komedii, sielanki, obiegowe wątki epiki orientalnej (z cyklu baśni Tysiąc i jedna noc).
Twórcy tego gatunku wykorzystywali wątki historiograficzne, hagiograficzne i motywy biblijne. Istniało wiele odmian tego gatunku romans religijny, błazeński, moralistyczny, rycerski, humanistyczny, pseudohistoryczny itd. Do najciekawszych należały: romans pseudohistoryczny, np. Historia trojańska; błazeński, jeden z głównych gatunków literatury ludowo-mieszczańskiej, np. opowieści o Sowizdrzale; religijny, np. Historia o Józefie Patriarsze i in.
W XVI-XVII w. ukształtowały się w literaturze europejskiej formy romansu, poprzedzające bezpośrednio powstanie odmian powieściowych: romans pasterski i romans łotrzykowski, np. Żywot łazika z Tormesu. Rzadziej pojawiał się natomiast romans rycerski, sparodiowany przez M. Cervantesa w Don Kichocie.
W Polsce romanse były bardzo popularne w okresie baroku i w czasach saskich dzięki przekładom. Na ich gruncie wyrastała też rodzima twórczość: S. Twardowskiego Nadobna Paskwalina, E. Drużbackiej Fabuła o książęciu Adolfie. W XVIII w. romans ulegał degradacji, walczyła z nim krytyka literacka oświecenia. Powstanie powieści zepchnęło go na margines życia literackiego. Pewne elementy romansu pozostały żywe do dziś w tzw. powieści brukowej.
Nie znalazłeś tego, czego szukasz na Bryku?
Jest tutaj pełno osób, które moga Ci pomóc!
Zadaj pytanie i otrzymaj szybką odpowiedź.
