Pies symbolizuje wierność, ochronę, odwagę, przyjaźń, czujność, usłużność, wartę, straż, ciemność, podziemia, śmierć, księżyc, świat, wiatr, płodność, inteligencja, cynizm, egoizm, zawiść, nieczystość, zepsucie, okrucieństwo, łupiestwo, wojnę, wściekliznę, diabła, herezję, pogaństwo.
PIES - WADY: "Jak pies, który wraca do wymiotów swoich, tak głupi, który powtarza głupstwa swoje" (Księga Przypowieści).
PIES - BEZBOŻNIK: "Na zewnątrz (bram nowego Jeruzalem) zostać mają psy i czarownicy, bezwstydni, mężobójcy, bałwochwalcy i kłamcy" (Apokalipsa).
Pies jest towarzyszem bogów m.in. Artemidy (to psy rozszarpały przypatrującego się bogini w kąpieli Akteona), Hefajstosa, Heraklesa, Asklepiosa (boga medycyny). Pies Cerber strzegł wejścia do Hadesu.
PIES - UOSOBIENIE WIERNOŚCI: Powracającego do domu Odyseusza poznaje tylko wierny pies, Argos. Mimo że jego pana nie było w domu 20 lat, Argos bezbłędnie rozpoznaje Odyseusza, dając dowód czujności, wierności, psiej miłości.
PIES - SYMBOL WIERNEJ MIŁOŚCI: Łapaj, pies Tristana, bardzo kocha swojego właściciela. Marek rozkazuje go wypuścić, kiedy kochankowie uciekają do lasu moreńskiego, bo liczy, że właśnie Łapaj zaprowadzi go do Tristana i niewiernej żony. Wytresowany pies nie szczeka, by nie zdradzić swego pana.
PSY - BEZBOŻNICY: Pisząc o przeciwniku Polaków - Tatarach podmiot liryczny używa m.in. obelżywego określenia "Psy tatarskie".
PIES - SYMBOL WIERNOŚCI, CZUJNOŚCI: W roli takiego psa występuje w wierszu podmiot liryczny - polski szlachcic, patriota, który ostrzega, że jeśli rodacy nie skoncentrują się na wzmocnieniu obronności kraju, ich dom-ojczyzna zostanie napadnięty, okradziony i być może zniszczony.
PIES - SYMBOL SZATANA: Szatan wciela się w czarnego pudla i pod tą postacią przybywa do pracowni Fausta.