papież, inicjator wypraw krzyżowych do Ziemi Świętej. Z pochodzenia był Francuzem, wstąpił do klasztoru w Cluny, gdzie związał się z ruchem odnowy i naprawy Kościoła. Jako papież (od 1088 r.) kontynuował dzieło Grzegorza VII i nadal toczył z cesarzem Henrykiem IV spór o władzę nad chrześcijańską Europą. Zapewnił sobie przychylność nie tylko w krajach romańskich, ale także w Anglii.
W 1095 r. zawarł porozumienie z cesarzem bizantyjskim Aleksym Komnenem, który prosił o pomoc w walce z Turkami Seldżuckimi. Turcy opanowali Palestynę (1070 r.), Antiochię (1085 r.) i Niceę, a także zaczęli zagrażać Konstantynopolowi. Urban II miał nadzieję, że dzięki pomocy udzielonej Bizancjum papiestwo znów obejmie zwierzchnictwo nad Kościołem Wschodnim i zlikwidowana zostanie schizma. Ponadto kierowanie tą wyprawą wzmocniłoby pozycję papieża wobec cesarza.
Urban II zdawał sobie sprawę z tego, że rycerstwo europejskie nie będzie zbyt zainteresowane pomocą dla Bizancjum, więc na synodzie w Clermont (27 XI 1095 r.) wezwał duchowieństwo oraz rycerstwo do odebrania Ziemi Świętej z rąk niewiernych. Jego apel spotkał się z gorącym poparciem i w I wyprawie krzyżowej wzięło udział 300 tys. ludzi. Urban II zmarł w 1099 r., tym samym, w którym krzyżowcy zdobyli Jerozolimę.
