działacz polskiego i rosyjskiego ruchu komunistycznego, radziecki działacz państwowy. Pochodził z polskiej rodziny szlacheckiej, z okolic Wileńszczyzny. Jeszcze w gimnazjum rozpoczął współpracę z kółkami socjalistycznymi; m.in. z jego inicjatywy powstała w 1900 r. SDKPiL - został członkiem władz tej partii. Pracując w Komitecie Zagranicznym swojej partii nawiązał współpracę z bolszewikami. Był jednym z głównych przywódców rewolucji 1905-1907 r. na ziemiach polskich. Rok później został za to (kolejny raz) aresztowany przez władze carskie i uwięziony w Cytadeli Warszawskiej. W sumie był 6-krotnie aresztowany przez carską policję i spędził na katordze oraz w więzieniach ok. 11 lat. Także lata 1912-17 spędził w moskiewskim więzieniu, z którego wyszedł po rewolucji lutowej.
Po wyjściu z więzienia nawiązał współpracę z bolszewikami i został jednym z organizatorów i przywódców rewolucji październikowej. Jako zaufany człowiek Lenina kierował ochroną Pałacu Smolnego, zdobył też Pocztę Główną i Telegraf. Wszedł też w skład Komitetu Wojskowo-Rewolucyjnego, a za zasługi w grudniu 1917 r. powierzono mu kierownictwo w Nadzwyczajnej Komisji do Walki z Kontrrewolucją i Sabotażem (Czeka) przekształconej w 1922 r. w Państwowy Zarząd Polityczny (GPU). W latach 1919-21 pełnił też funkcję ludowego komisarza spraw wewnętrznych, a następnie został komisarzem komunikacji. Jako przywódca Czeka wyróżnił się stosowaniem szczególnego terroru wobec rzeczywistych i urojonych przeciwników komunizmu i bolszewików. Bez wahania wydawał rozkazy eksterminacji mieszkańców wsi, których podejrzewał np. o sprzyjanie "białym". Nazywano go Krwawym Feliksem, Czerwonym Katem itp. W czasie wojny polsko-bolszewickiej Lenin powierzył mu utworzenie w Białymstoku Tymczasowego Komitetu Rewolucyjnego, którego zadaniem było przekształcenie Polski w kolejną republikę radziecką. W 1924 r. został przewodniczącym Najwyższej Rady Gospodarki Narodowej ZSRR. Po śmierci Lenina gorąco poparł Stalina, z którym chętnie współpracował. Zmarł w niewyjaśnionych okolicznościach.
Nie znalazłeś tego, czego szukasz na Bryku?
Jest tutaj pełno osób, które moga Ci pomóc!
Zadaj pytanie i otrzymaj szybką odpowiedź.
