instytucja policyjno-sądowa w Kościele katolickim. Pierwsze tzw. sądy inkwizycyjne powołał papież Grzegorz IX w 1231 r. Były one wyjęte spod lokalnej jurysdykcji kościelnej i podporządkowane bezpośrednio papieżowi. Zajmowały się wykrywaniem i karaniem herezji, czyli odstępstw od nauki Kościoła katolickiego. W średniowieczu rolę inkwizytorów powierzano najczęściej dominikanom. Zyskali sobie złą sławę, gdyż w czasie przesłuchiwania oskarżonych o herezję stosowali tortury. Ponadto w XV-wiecznej Hiszpanii inkwizycja stała się też narzędziem polityki królewskiej, gdyż została podporządkowana królowi hiszpańskiemu. Kontynuacją tych działań zajmował się powołany w 1542 r. przez papieża Pawła III najwyższy trybunał inkwizycyjny (Sanctum Officium), który miał zajmować się zwalczaniem reformacji. Został on zniesiony w 1859 r. W okresie reformacji praktyki inkwizycyjne stosowały też niektóre kościoły protestanckie, np. kalwini, anglikanie. W Polsce inkwizycję skasowały sejmy lat 1562-63.
