cesarze pochodzący z Ilirii, którzy pełnili urzędy w II połowie III w. i na początku IV w. - począwszy od Klaudiusza II Gockiego (268-270 r. n.e.), który powstrzymał rozpad Cesarstwa Rzymskiego, a w 269 r. pokonał Gotów i wyparł ich za Dunaj. Jego następca Aurelian (270-275 r.) złamał zagrażającą Rzymowi potęgę państwa Palmiry oraz pokonał Germanów najeżdżających imperium. Sukcesy te wykorzystał do wzmocnienia swojej władzy, co osiągnął kosztem senatu (pozbawił senatorów prawa bicia monet i łączenia funkcji cywilnych i wojskowych oraz zatwierdzania wyboru cesarza).
Kolejnym władcą pochodzenia iliryjskiego był Dioklecjan (284-305), który w 293 r. przeprowadził ważną reformę ustrojową: ustanowił tetrarchię (rządy czterech władców), co miało na przyszłość zapobiec uzurpacjom oraz wyeliminować wojsko z rozgrywek o władzę. Zmieniony został także charakter monarchii, która została przekształcona w monarchię absolutną (dominat). Podzielił też obszar państwa na cztery okręgi (a te na 12 diecezji i prowincje). Pierwszy okręg zajął Dioklecjan - podlegały mu Azja Mniejsza, Syria, Palestyna i Egipt. Reszta została przydzielona jego współrządcy Maksymianowi. Maksymian, który podobnie jak Dioklecjan miał tytuł augusta, był teoretycznie równy Dioklecjanowi. Obaj dobrali sobie współrządców, którzy otrzymali tytuły cezarów, a w przyszłości mieli zostać augustami i dobrać sobie nowych cezarów. Dioklecjan zakończył proces unifikacji cesarstwa, zreformował lokalną administrację, ujednolicił system monetarny. Prześladował też chrześcijan, gdyż uważał, że stanowią niebezpieczny żywioł polityczny, który pod względem cywilizacyjnym i kulturowym jest obcy Rzymowi.