syn Kazimierza Jagiellończyka i Elżbiety Habsburżanki, król Polski w latach 1492-1501. Był wysokiego wzrostu, ciemnowłosy, dumny, miał gorący temperament, dużą inteligencję, cięty dowcip, świetnie znał się na sztuce, lubił ucztować i bawić się, był też bardzo kochliwy. W latach 1490-92 rywalizował ze swoim bratem Władysławem o tron węgierski, ale przegrał te zmagania. Natomiast w latach 1491-98 sprawował rządy w księstwie głogowskim (w wyniku porozumienia zawartego z Władysławem).
Po śmierci ojca w 1492 r. przy poparciu senatorów i dynastii został obwołany królem i koronował się 23 IX. Starał się kontynuować politykę ojca: dążył więc do wzmocnienia autorytetu Korony (zwłaszcza na terenie Prus), wcielenia do niej lenn, umocnienia wpływów polskich na Pomorzu (ślub jego siostry Anny z księciem szczecińskim Bogusławem X). W 1494 r. wykupił i włączył do Korony księstwo zatorskie, a rok później - płockie. Za jego czasów (od 1493 r.) wykształcił się dwuizbowy sejm walny (senat i izba poselska).
W następnych latach król czynił przygotowania do wyprawy na Mołdawię, której celem było odzyskanie portów czarnomorskich: Kilii i Białogrodu (zajętych przez Turków, a ważnych ze względów handlowych) oraz prawdopodobnie osadzenie tam na tronie Zygmunta Jagiellończyka (Starego). By przekonać szlachtę do tego projektu, Jan I nadał jej w 1496 r. przywilej piotrkowski. Wyprawa doszła do skutku w sierpniu 1497 r. i wzięło w niej udział ok. 80 tys. ludzi, a naczelne dowództwo sprawował sam król. Jednak większość armii składała się z pospolitego ruszenia: mało zdyscyplinowanego, źle uzbrojonego i wyćwiczonego. Tymczasem na pomoc hospodarowi mołdawskiemu Stefanowi przyszły wojska wołoskie, tatarskie, tureckie i węgierskie. We wrześniu rozpoczęły się pertraktacje w sprawie zawieszenia broni (z udziałem Węgrów): kwestię mołdawskiego lenna postanowiono rozstrzygnąć w przyszłości, a na razie wojska polskie miały opuścić bezpiecznie to księstwo. W czasie odwrotu, 26 X 1497 r. w lasach bukowińskich załogi polskie zostały zaatakowane przez wojska turecko-tatarsko-wołoskie: zginęło ok. 5 tys. ludzi, a wielu dostało się do niewoli. Później Polacy byli jeszcze atakowani przez Mołdawian. Król był załamany tym niepowodzeniem, zwłaszcza że przez kolejne trzy lata Turcy wraz z Tatarami organizowali łupieżcze wyprawy na południowe tereny Rzeczypospolitej (Sanok, Łańcut, Przemyśl, Halicz, Wołyń).
Jan I zawarł więc pokój z Węgrami i Mołdawią i przystąpił do rokowań z Turcją, które zakończyły się dopiero w 1503 r. Jednocześnie król podjął zabiegi, by pozyskać sojuszników na wypadek wojny z sułtanem. Papież Aleksander VI kazał wtedy zebrane z Polski i Prus Królewskich dziesięcinę i opłaty z odpustów przeznaczyć na cele walki z niewiernymi (1500 r.). Do przymierza przyłączył się też Ludwik XII, król Francji. Tymczasem komplikowały się jeszcze sprawy na wschodzie, gdyż Iwan III wraz z Tatarami krymskimi atakował Wielkie Księstwo Litewskie. Zawarto więc unię wileńską (1499), która zacieśniła współpracę obu państw, a dwa lata później przystąpiono do przymierza z chanem Tatarów zawołżańskich przeciw Moskwie i Tatarom krymskim. Dodatkowo wielki mistrz krzyżacki, książę Fryderyk saski (od 1498), odmawiał złożenia przysięgi wierności Janowi I, a popierał go cesarz Maksymilian I Habsburg. Król zaczął nawet przygotowywać wyprawę wojenną przeciw Krzyżakom, ale zmarł 17 VI 1501 r.
Nie znalazłeś tego, czego szukasz na Bryku?
Jest tutaj pełno osób, które moga Ci pomóc!
Zadaj pytanie i otrzymaj szybką odpowiedź.
