KUBUŚ

D. Diderot Kubuś Fatalista i jego Pan, bohater główny; wesoły i rubaszny, pełen wigoru, wyraziciel poglądów, którymi zasłużył sobie na miano Fatalisty

Wygląd: Zwraca uwagę olbrzymi kapelusz Kubusia - to jego znak charakterystyczny: "Kubuś podnosząc swój ogromny kapelusz, deszczochron w niepogodę, słońcochron w czasie skwaru, nakrycie głowy w każdej porze, cieniste sanktuarium, pod którym jedna z najtęższych mózgownic jakie istniały, zasięgała rady losu w ważnych potrzebach... Skoro się podniosło rondo tego kapelusza, [twarz] Kubusia znajdowała się mniej więcej w połowie postaci; gdy je opuścił, widział ledwie na dziesięć kroków przed sobą: stąd przyzwyczaił się zadzierać głowę"

Życiorys: Był żołnierzem i umie być odważny, choć bez ryzykowania. O swoim życiu sam opowiada. Pierwszym jego panem był kawaler Desglands, Kubuś przedstawia swoje dalsze losy: "On to powierzył mnie komandorowi La Boulaye, który zginął w przeprawie na Maltę; komandor oddał mnie swemu starszemu bratu, kapitanowi, który już pewnie umarł na fistułę; kapitan oddał mnie młodszemu bratu, generalnemu prokuratorowi w Tuluzie, który dostał bzika i którego rodzina kazała zamknąć. Ów pan Pascal, generalny prokurator, przekazał mnie hrabiemu de Tourville, który wolał zapuścić brodę pod kapturem kapucyna niż narażać życie; hrabia oddał mnie margrabinie du Belloy, która drapnęła do Londynu z jakimś przybłędą; margrabina dała mnie jednemu z krewniaków, który stracił wszystko na kobiety i musiał wędrować za morze; ów krewniak polecił mnie niejakiemu panu Herissant, lichwiarzowi, który lokował na procent pieniądze pana de Rusai, doktora Sorbony, który znowuż umieścił mnie u panny Isselin, którą pan wziąłeś na utrzymanie i która umieściła mnie u pana, któremu będę zawdzięczał kawałek chleba na stare lata, obiecał mi to pan bowiem, jeśli przy panu wytrwam; a nie zanosi się, byśmy się mieli rozłączyć

Kubuś był stworzony dla pana, a pan dla Kubusia"

Charakterystyka: Kocha kobiety, dobre wino i towarzystwo. Nie jest postacią wybitną, nie ma ambicji, potrzeby awansu czy posiadania. Nie buntuje się przeciw swej kondycji społecznej, ale nie pozwala się poniżać. Wie bardzo dobrze, że to on rządzi panem, nie pan nim i to mu wystarcza

Jest dzielny, zaradny, dobry, szczery, przywiązany do pana i chorobliwie gadatliwy. Fatalistyczna filozofia, którą zawdzięcza swemu kapitanowi, sprowadza się do powtarzania kilku formułek, np. wszystko, co nas spotyka na świecie, dobrego i złego, zapisane jest w górze. Mimo fatalizmu nie rezygnuje z działania, jest wolny, jest indywidualnością, potrafi zdobyć się na piękne gesty, ulega odruchom serca. Jest w nim pokora, ale i godność. Moralność pojmuje nie jako zbiór zasad, ale personalnie, w związku z osobą, sytuacją. Jest to moralność naturalna uwzględniająca jego własne potrzeby, ale także dobro innych ludzi, których nie chce krzywdzić. Jest inteligentny, nawet bezczelny. Cały czas próbuje znaleźć pole dla swej wolności między koniecznością a przypadkiem. Potrafi być wesoły, rubaszny, śmieszny, ale i poważny, mądry, rozważny, subtelny, tkliwy. Pięknie opowiada o swej miłości do Dyzi. Czuje się, że ją kocha i szanuje

Rola w utworze: partner Pana w dialogu, wygłasza poglądy filozoficzne