Pompa łopatkowa należy do grupy maszyn wyporowych, w których elementami wypierającymi ciecz są łopatki płaskie umieszczone w promieniowych przecięciach wirnika. Natomiast komory robocze zamykają się między dwoma sąsiednimi łopatkami a powierzchniami wirnika i korpusu pompy.
Zasada działania pompy łopatkowej pojedynczego działania:
Wirnik (1) ułożyskowany mimośrodowo w korpusie (2) obraca się w kierunku wskazanym strzałką. W promieniowych przecięciach wirnika znajdują się łopatki (3) przylegające zewnętrznymi krawędziami do okrągłej bieżni korpusu, a bocznymi krawędziami do bocznych pokryw pompy. Między dwoma sąsiednimi łopatkami, wirnikiem, bieżnią korpusu i pokrywami bocznymi, przy odpowiednio szczelnym pasowaniu, tworzy się przestrzeń robocza, która przy obrocie wirnika w górnej części pompy powiększa się, zasysając ciecz z przestrzeni ssawnej S, w dolnej zaś zmniejsza się, wypychając ciecz do przestrzeni tłocznej T.
Autor: Bonifacy Kuna
Pompy łopatkowe z powodu ich szczelnej oraz delikatnej konstrukcji, mają zastosowanie wyłącznie do przetłaczania czystych cieczy, o własnościach samosmarujących się. Ciecz taka może być rozgrzana maksymalnie do 90°C. Ich sprawność wynosi do 0,45m3/min przy parametrze wysokości podnoszenia mieszczącego się do 1400m oraz prędkości obrotowej w zakresie 800 do 4000obr/min.
Zastosowanie pomp łopatkowych w przemyśle:
- napędy hydrauliczne:
a) podnośniki
b) siłowniki
c) prasy
d) hamulce
e) obrabiarki.
Każda z łopatek pompy jednostronnego działania podczas obrotu wykonuje jedno przesunięcie tam i z powrotem względem osi wirnika umożliwiając przepływ cieczy w jednym kierunku, lub w drugim w zależności od przesunięcia osi. Większe zastosowanie znajduje natomiast drugi rodzaj pomp łopatkowych - pompy podwójnego działania. Budową wiele nie różnią się niż pompy jednostronnego działania, ponieważ jest to tylko inne usytuowanie komór zasysania i tłoczenia. Tutaj wprowadzone są po dwie wnęki ssące i tłoczące. Różnicą jest również kształt bieżni. W pompie jednostronnego działania stosowana jest bieżnia w kształcie koła, natomiast w pompach dwustronnego działania najczęściej jest to owal. W pompach tych podczas jednego obrotu wirnika dwukrotnie występują cykle ssania tłoczenia, więc wydajność tych pomp jest dwukrotnie większa niż pomp pojedynczego działania przy takich samych gabarytach. Co prawda nastawa wydajności w pompach tego typu nie jest możliwa, ale ich zalety takie jak: małe obciążenie łożysk (z powodu symetryczności układu, oraz działających na niego sił) i związane z tym wyższe ciśnienie maksymalne oraz większa trwałość i sprawność całkowita.
