Utwór ABC, autorstwa Elizy Orzeszkowej to jedna z najważniejszych pozycji nowelistyki pozytywistycznej. To krótki, jednowątkowy utwór, którego akcja skupiona jest wokół losów jednej postaci. Dotyka on popularnego wówczas hasła emancypacji kobiet. Bohaterka utworu nazywa się Joanna Lipska i jest córką zmarłego przed laty nauczyciela. To niezwykle spokojne, cicha i skromna dziewczyna. Mieszkała ona w starostwie razem z bratem pełniącym funkcję urzędnika. Jego skromne zarobki musiały wystarczyć na utrzymanie rodziny. Joanna nie mogła przeżyć, będąc całkowicie uzależnioną od brata. Nie chciała sprawiać mu kłopotów i zapragnęła sama udzielić finansowego wkładu do rodzinnego budżetu. Niespodziewaną pomoc zaoferowała jej niejaka pani Rożnowska, będąca bogata właścicielką przynoszącego spore dochody magla. Zaproponowała ona Joannie pracę w funkcji opiekunki dla jej małych wnuków i niewielkiej grupy dzieci z pobliskiej okolicy. Dostała ona posadę wychowawczyni domowej, którą przyjęła z ogromną przyjemnością. Widziała w niej powiem szansę na wybicie i samodzielne zarobkowanie. Dodatkowy argumentem była jej wrodzona sympatia do dzieci. Choć wkładała w naukę całe serce i bardzo się starała, jej praca nie trwało długo. Na przeszkodzie stanęła bowiem wścibska osoba, zgłaszająca do sądu prowadzone przez nią nielegalne w owym czasie nauczanie. Za przewinienie bohaterka został skazana na trzy miesiące spędzone w więzieniu. Na szczęcie od aresztu ratują ją pieniądze pożyczane od lichwiarza. Pozwala jej to na uniknięcie wyroku. Dzieci natomiast, mimo całego zajścia nadal lubią i szanują swoją nauczycielkę, co składa się na pewien osobisty sukces Joanny. Chcą także, by dalej zajmowała się ich edukacją. Postawa głównej bohaterki jest godna naśladowania i stanowi doskonały przykład kreacji kobiecej w literaturze polskiego pozytywizmu.
