Początki nauki zwanej magnetyzmem sięgają czasów, kiedy ludzie po raz pierwszy obserwowali przyciąganie kawałeczków żelaza przez specyficzne kamienie zwane magnetykami. Największe skupisko tych obiektów znajdowało się w okręgu Magnesia na kontynencie azjatyckim. Stąd właśnie wywodzi się nazwa "magnetyzm".
Na początku XIX wieku , w roku 1820 Oersted jako pierwszy odkrył, że płynący prąd może być źródłem pola magnetycznego i że pole to może powodować wychylenie igły magnetycznej. Zmiana kierunku płynącego prądu powoduje zmianę kierunku wychylenia igły.
Od tej chwili na dobre rozpoczęły się badania nad magnetyzmem.
Źródłem pola magnetycznego może być zarówno magnes jak i przewodnik z prądem. Takie pole może oddziaływać na poruszający się ładunek elektryczny z siłą zwaną siłą Lorenza. Można ją przedstawić za pomocą zależności:
gdzie q to ładunek, v to jego prędkość, a B to indukcja magnetyczna. Kąt to kąt zawarty między wektorami v i B.
Pole magnetyczne przedstawia się graficznie za pomocą linii wektora indukcji magnetycznej B. Linie te są zawsze zamknięte. Czyli linie pola B wytwarzane przez przewodnik maja postać współśrodkowych okręgów znajdujących się w płaszczyźnie prostopadłej do przewodnika.
Zwrot wektora indukcji magnetycznej wokół przewodnika określa się za pomocą reguły prawej dłoni. Kciuk prawej ręki należy ustawić tak, aby wskazywał kierunek prądu. Wtedy pozostałe, ugięte palce wskażą kierunek wektora B.
Drugim wektorem charakteryzującym pole magnetyczne jest wektor natężenia tego pola czyli H.
Zależność między tymi dwoma wektorami dla próżni wygląda następująco:
gdzie to przenikalność magnetyczna próżni.
Natomiast dla paramagnetyków i diamagnetyków można ją zapisać jako:
gdzie to przenikalność magnetyczna ośrodka.
Do wykrywania pola magnetycznego wykorzystywana jest igła magnetyczna. Orientuje się ona zawsze stycznie do linii pola magnetycznego.