Lampa elektronowa - jest to wykonana ze szkła (bardzo często) bańka z dwoma ale i kilkoma elektrodami wzajemnie na siebie oddziaływującymi, z wypompowanym powietrzem (lampa próżniowa), albo z odpowiednim gazem pod małym ciśnieniem (lampa gazowana).

Lampy elektronowe wykorzystywane są do wzmacniania, generacji, przekształcania itp. sygnałów elektrycznych, prostowania prądu.

Pierwsza lampa elektronowa skonstruowana została w roku tysiąc dziewięćset czwartym przez Johna Ambrose'a Fleminga - nazwano ją DIODĄ

Pierwsza lampa wzmacniająca zbudowana została w 1908 roku przez Lee de Forest - nazwano ją TRIODĄ

Ze względu na zawartość próżni w środku bańki, lampy elektronowe da się pogrupować na próżniowe oraz gazowane. Podział ze względu na wykorzystanie obejmuje lampy detekcyjne, prostownicze, wzmacniające generacyjne, mieszające oraz inne, rzadko wykorzystywane.

Najbardziej znany jest podział ze względu na budowę:

a) PRÓŻNIOWE - jeden z typów lamp elektronowych, którego głównym wyróżnikiem jest całe wypompowanie powietrza ze środka bańki. By pochłonąć resztki gazów, napyla się od środka getter, w rezultacie daje specjalną lustrzaną powierzchnię.

To, że próżnia jest w lampie ma wpływ na jej parametry. Nośnikami prądu w tych lampach są jedynie elektrony wysyłane z katody. Elektrony są bardzo lekkie oraz posiadają niewielką bezwładność, co powoduje, że pasmo przenoszenia lampy elektronowej obejmuje częstotliwości do kilku gigaherców (lampy siatkowe), czasami niejednokrotnie do kilkudziesięciu gigaherców (lampy mikrofalowe).

Niedoskonałością lamp elektronowych próżniowych jest to, że trzeba wykorzystywać w nich żarzoną katodę, w której wysyłanie elektronów uzależnione od temperatury ale także i od natężenia pola elektrycznego na powierzchni katody, zatem od napięć innych elektrod. Ten fakt czasami jest postrzegany jako zaleta, a czasami jako wada.

Głównymi typami lamp próżniowych są:

Dioda - prosty typ lampy elektronowej. Ma jedynie dwie elektrody - anodę oraz katodę. Katoda jest źródłem elektronów, natomiast anoda ich odbiorcą. Własnością, która charakteryzuje diodę jest to że prąd elektryczny płynie w jednym kierunku: w kierunku od anody do katody (elektrony przemieszczają się w kierunku przeciwnym), w momencie gdy anoda posiada potencjał dodatni względem katody.

Trioda - jest prostą a także najstarszą lampą wzmacniającą. Złożona jest z 3 elektrod - anody, katody oraz siatki. Trioda daje możliwość sterowania przepływem elektronów z katody do anody przez zmianę napięcia na siatce - w związku z czym daje możliwość konstruowania wzmacniaczy sygnałów elektrycznych.

Tetroda

Pentoda

Heksoda

Heptoda

Oktoda

Ennoda

Magiczne oko

Mikrofalowe

- klistron

- lampa z falą bieżącą

- magnetron

Lampa obrazowa

- kineskop

- lampa oscyloskopowa

b) GAZOWANE - to typ lamp elektronowych, gdzie bańka jest całkowicie zapełniona gazem pod konkretnym (małym - kilka mmHg) ciśnieniem. Jako, że prąd płynący w gazach podlega całkowicie innym prawom aniżeli w próżni to zachodzą w tych lampach całkowicie inne zjawiska aniżeli w lampie próżniowej.

Lampy gazowane podzielić można na dwa podstawowe typy:

Lampy z zimną katodą

- Stabilitrony - to lampa gazowana z zimną katodą. Wykorzystywane jest w niej stałe napięcie na elektrodach neonówki niezależnie od przepływającego prądu. Spełnia taką samą rolę w układach lampowych jak dioda Zenera w tranzystorowych

- Fotodiody gazowane - to element fotoczuły (fotokomórka), który podobny jest pod względem budowy oraz zasady działania do fotodiody próżniowej, podstawowa różnica jest taka, że na zapełnieniu bańki gazem (przede wszystkim argonem) pod małym - mniejszym od 1 Tr (Tora) ciśnieniem. Fotodioda gazowana ma także formę bańki szklanej, z dwoma elektrodami - fotoczułą katodą o anodą

Lampy z żarzoną katoda

- Gazotrony - to typ gazowanej lampy elektronowej. Jest to prostownicza dioda lampowa, która znajduje przede wszystkim zastosowanie w zasilaczach dużej mocy. konstrukcja gazotronu jest podobna do normalnej diody próżniowej - lampa także ma gorącą katodę oraz anodę.

- Tyratrony - to lampa gazowana podobna pod względem budowy do gazotronu. Jest ona pochodną gazotronu jak powstała przez ulokowanie miedzy anodą oraz katodą jednej albo paru siatek. Siatki te wykorzystuje się do regulacji napięcia anodowego, przy którym lampa zacznie przewodzić prąd.